چه می‌شود اگر تمام بیابان‌های زمین ناپدید شوند؟

وقتی مناطقی مانند صحرای بزرگ آفریقا سبز و پوشیده از گیاه بودند، سلول‌های هادلِی به عرض‌های جغرافیایی دیگر گسترش می‌یافتند و رطوبت بیشتری جمع می‌کردند. این امر باعث می‌شد باران‌های فصلی موسمی نه تنها گسترده‌تر، بلکه شدیدتر هم باشند. این تغییرات، الگوهای غالب باد یا همان بادهای تجاری را هم تحت تأثیر قرار می‌دادند که نقش مهمی در شکل‌گیری طوفان‌ها و گردبادهای استوایی دارند و مسیرهای دریایی را هم تحت تأثیر می‌گذارند.

با جابجایی سلول‌های هادلِی به عرض‌های دیگر، مناطق جدیدی مجبور به مواجهه با این طوفان‌ها می‌شدند. علاوه‌بر‌این، گرد و غبار صحرای آفریقا باعث کاهش شدت برخی طوفان‌های آتلانتیک می‌شود؛ بدون آن، احتمال وقوع طوفان‌های شدیدتر و یا پرتکرارتر افزایش می‌یابد.

بسیاری از مردم دید منفی نسبت به بیابان‌ها دارند. دایانا دیویس، استاد تاریخ دانشگاه کالیفرنیا در دیویس، این پیش‌داوری را «تمرکزگرایی درختی» می‌نامد، یعنی ما اغلب طبیعت را فقط از منظر جنگل‌ها و مناطق سرسبز قضاوت می‌کنیم و محیط‌هایی مثل بیابان‌ها را کم‌ارزش یا خشک می‌دانیم، در حالی که آن‌ها اکوسیستم‌های منحصر به فرد و بسیار باارزشی دارند.

با‌این‌حال، اگرچه محیط‌های بیابانی می‌توانند بسیار سخت و خشن باشند، تنوع زیستی منحصربه‌فردی دارند و اکوسیستم‌هایی را در خود جای داده‌اند که در هیچ جای دیگری قابل تکرار نیستند. اگر بیابان‌ها دوباره سبز شوند، این اکوسیستم‌های منحصربه‌فرد با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهند شد. تنوع زیستی بیشتر باعث می‌شود اکوسیستم‌ها مقاوم‌تر شوند، منابع بیشتری برای انسان و حیوانات فراهم شود و یک سپر مهم در برابر اثرات تغییرات اقلیمی ایجاد شود.

بیابان‌های بزرگ همچنین می‌توانند به عنوان مانع طبیعی برای گونه‌هایی که کمتر با شرایط سخت سازگارند عمل کنند. وقتی بیابان دوباره سبز شود، مثل دروازه‌ای باز عمل می‌کند و به حیوانات و گیاهان امکان می‌دهد به مناطق جدید مهاجرت کنند و اکوسیستم‌های دست‌نخورده را تغییر دهند.

اگر بیابان‌ها دوباره سبز شوند و شرایط زیستگاهشان به‌شدت تغییر کند، برخی حیوانات نمی‌توانند سبک زندگی قبلی خود را ادامه دهند و مجبور می‌شوند ویژگی‌های رفتاری، جسمی یا زیست‌محیطی خود را تغییر دهند تا بتوانند در شرایط جدید زنده بمانند.

به عنوان مثال، روباه صحرا گونه‌ای سگ‌سان از بیابان‌های خشن شمال آفریقا و بخش‌هایی از سینا و شبه‌جزیره عربستان، را درنظر بگیرید. گوش‌های بزرگ این روباه به دفع گرمای اضافی بدن کمک می‌کنند و پنجه‌های پشمالویش برای راه‌رفتن روی شن‌های داغ و روان مناسب هستند. پوشش ضخیم او همچنین برای شب‌های سرد بیابان مفید است. تحقیقات نشان می‌دهد که این روباه‌ها حتی در دمای حدود ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد، یعنی تقریبا همان دمای میانگین ساوانا در فصل خشک امروز، دچار استرس سرمایی می‌شوند. با‌این‌حال، این روباه‌ها از رفتارهای خاص خود برای مدیریت گرما استفاده می‌کنند، بنابراین سبزشدن بیابان لزوماً به معنای انقراض آن‌ها نیست، هرچند که تغییرات مهمی را می‌طلبد.

علاوه بر این، حدود ۵۶ میلیون سال پیش، جنوبگان که امروز بیابانی سرد و خالی از حیات است، زمانی کاملاً سرسبز بود. آن زمان، این منطقه میزبان گونه‌های مختلف حیوانی مانند کیسه‌داران، برخی خویشاوندان تنبل‌ها و جمعیت‌های متنوعی از گیاهان و جانوران دیگر بود.

ممکن است اصطلاح «بیابان‌زایی» را شنیده باشید؛ وضعیتی که در آن زمین‌های قبلاً حاصلخیز دراثر تغییرات آب و هوایی (مثل خشکسالی‌ها و سیلاب‌ها) و کاهش مواد مغذی خاک، خشک و بیابانی می‌شوند. ایده سبزکردن مجدد این مناطق طبیعی جذاب است، اما تأثیر دقیق آن بر اقلیم هنوز به‌طور کامل مشخص نیست.

گرچه سبز شدن بیابان‌ها می‌تواند چالش‌های اقلیمی جدیدی ایجاد کند. مناطق قطبی، از جمله قطب شمال و جنوب، هردو به دلیل بارش بسیار کم، نوعی بیابان به‌شمار می‌آیند. در واقع، جنوبگان اغلب به عنوان بزرگ‌ترین بیابان جهان شناخته می‌شود. درعین‌حال این مناطق دارای حجم عظیمی یخ و جریان‌های اقیانوسی، مانند جریان قطبی اقیانوس جنوبگان، هستند که تأثیر پیچیده‌ای بر گردش هوا و الگوهای آب و هوایی جهانی دارند.

حدود ۹۰ میلیون سال پیش، جنوبگان چشم‌اندازی سرسبز بود؛ زیرا افزایش دی‌اکسید کربن جو باعث ذوب یخچال‌ها و افزایش دمای جهانی شد. دانشمندان هشدار می‌دهند که تغییرات سریع اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی پیش‌بینی‌ها را پیچیده کرده است، اما اگر بیابان قطب جنوب دوباره سبز شود، قطعاً بر اقلیم آینده تأثیر خواهد گذاشت. مشاهدات مدرن نشان داده‌اند که گرم شدن دریاها جریان قطبی را سریع‌تر و خشن‌تر می‌کند.

دانشمندان همچنین به افزایش دی‌اکسید کربن جوی دراثر ذوب لایه‌های منجمد دائمی در توندراهای کم‌بارش قطب شمال اشاره می‌کنند که می‌تواند به افزایش شدیدتر دمای جهانی منجر شود.