محیط زیست

اما اگر این تصمیم حیاتی به‌سرعت و به‌درستی اجرا نشود، شمال غرب ایران در آستانه یک فاجعه زیست‌محیطی بی‌سابقه قرار خواهد گرفت. شاید انسان دوباره باید از بهشتی که داشت رانده شود.

کارشناسان می‌گویند این برداشت آب، نه‌تنها منابع محدود تالاب را تهی می‌کند، بلکه می‌تواند به خشک‌شدن کامل آن و آغاز فاجعه‌ای محیط‌زیستی در مرکز ایران منجر شود.

در حال حاضر، برای جلوگیری از خشک شدن کامل تالاب، روزانه دست‌کم باید ۲۰ مترمکعب در ثانیه آب وارد آن شود، اما این رقم اکنون کمتر از ۱۰ مترمکعب است.

در یکی از صحبت‌‌‌ها از رسیدن به نقطه‌ی بی‌بازگشت درباره وضعیت آب و فرونشست گفته شده‌است؛ نقطه‌ای که حتی آن را در بازه‌ای به نزدیکی ۱۰ سال آینده متصور شده‌اند.

سد کرج ساخته شد تا آب مردم تأمین شود. آب تأمین شد، جمعیت بیشتر شد، دوباره آب کم آمد، سد لتیان را ساختیم. باز هم جمعیت افزایش یافت، آب کم شد، سد لار ساخته شد. اما باز هم کافی نبود؛ به اطراف تهران رفتیم و از سطح طالقان آب آوردیم.

می‌گفت از ترس اینکه با کوچک‌ترین حرکت خاک رویش بریزد و زیر آوار مدفون شود، جرئت تکان خوردن نداشته. سرانجام خانواده‌اش او را پیدا و نجات داده‌اند.

این کانال حجم عظیمی از آب را در خود جای می‌دهد. ما در ایران به همین میزان، یعنی معادل حجم چنین کانالی، آب از دست داده‌ایم.

بر اساس اطلاعات ارائه‌شده، در حال حاضر، تنها استان گیلان به دلیل نبود شواهد فرونشست زمین، از فهرست مناطق تحت تأثیر خارج شده است، اما انتظار می‌رود در یکی دو سال آینده در آنجا نیز شاهد ظهور نشانه‌های فرونشست زمین باشیم.

از اوایل دهه ۷۰ در ایران، سطح آب‌های زیرزمینی به شدت کاهش یافته است و این روند تاکنون ادامه دارد.

در حال حاضر، از حدود ۶۰۰ دشت بزرگ ایران، ۴۰۰ دشت با بحران فرونشست مواجه شده‌اند. این وضعیت نشان‌دهنده تهدیدی جدی برای آینده ایران است، به‌ویژه در زمینه امنیت غذایی.

ورشکستگی آبی پیامدهای نگران‌کننده‌ای دارد. ذوب یخچال‌ها در کوه‌های زاگرس و البرز بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ حدود ۵۰ درصد کاهش یافته و منابع آبی و رودخانه‌ها را تهدید می‌کند.

سال پیش، کوروش بزرگ در منشور پارسه گفت: «هر که آبی را بیالاید یا روندی را بیازارد، آیین من نیست.» این اولین مانیفست علیه آزار طبیعت و حیوانات بود

خشک شدن دریاچه ارومیه و ورود شغال‌ها و پلنگ‌ها به این مناطق باعث شد این گوزن‌ها مورد حمله قرار گیرند و جمعیتشان به شدت کاهش یابد.

یوزپلنگ آسیایی در ایران به تعداد بسیار محدودی باقی مانده است. بر اساس گزارش‌ها و مشاهدات کارشناسان، تعداد واقعی یوزپلنگ‌ها احتمالاً بسیار کمتر از ۵۰ عدد و حتی کمتر از ۲۰ فرد بالغ است که این وضعیت بسیار نگران‌کننده است.

حدود ۲۰ عدد از این پرنده برایمان باقی مانده است. این تعداد، یعنی ۲۰ پرنده، چندان زیاد نیست. طی سال‌های اخیر، تعداد آن‌ها بین ۱۹ تا ۲۲ عدد در نوسان بوده است.

در سال ۹۷، حدود ۱۰۰ هزار پرنده تلف شدند. این عدد بر اساس شمارش رسمی است، اما احتمالاً تعداد واقعی بیشتر بوده. در این ماجرا، نقش فعالیت‌های انسانی بسیار پررنگ بود.

در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰ قلاده فوک مرده به سواحل ایران رسید. امسال هم تا این لحظه که دو ماه از سال گذشته و وارد ماه سوم شده‌ایم، حدود ۳۰ لاشه کشف شده است.

تخریب زیستگاه، افزایش دام و سگ‌های گله، گسترش معادن و جاده‌کشی، یوزها را به مناطق کویری رانده است.

پروژه جدیدی با عنوان «ساعت به وقت بهشت» که با هدف شبیه‌سازی مفاهیم دینی مرتبط با مرگ، مانند معاد، نکیر و منکر و عبور از پل صراط طراحی شده، در منطقه‌ای سرسبز و نزدیک به جنگل‌های هیرکانی در حال اجراست.

من با کشاورزان، دامداران و افرادی که عملکردشان به تخریب سرزمین منجر شده، از نزدیک صحبت کرده‌ام. برخی از آن‌ها به عمد جنگل‌ها را آتش می‌زنند تا فضای بیشتری برای چراگاه دام‌هایشان ایجاد کنند.