سالهاست که به ما گفته میشود برای حفظ سلامت باید آب کافی بنوشیم — و این کاملاً درست است. اما اخیراً کارشناسان تأکید میکنند که راهی ساده وجود دارد تا از هر لیوان آب بیشترین بهره را ببریم: افزودن الکترولیتها.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ الکترولیتها گروهی از مواد معدنی حیاتی هستند — مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم — که وقتی در مایع حل میشوند، بار الکتریکی تولید میکنند.
«الکترولیتها جرقههای حیاتی بدن هستند و تقریباً در همهی سیستمهای فیزیولوژیکی نقش دارند. وقتی آنها را به آب اضافه میکنید، در واقع تنها آب نمینوشید، بلکه واکنشی سلولی را فعال میکنید که بهطور چشمگیری توان بدن در جذب و نگهداری آب را افزایش میدهد.»
در ادامه، دلایلی که از دیدگاه دکتر پیلای، الکترولیتها را به عاملی تحولآفرین در سلامت و عملکرد بدن تبدیل میکند میخوانید — و اینکه چرا آبرسانی باید فراتر از نوشیدن آب ساده باشد:
۱. الکترولیتها آب را به درون سلولها هدایت میکنند
مهمترین نقش الکترولیتها، تنظیم تعادل مایع درون و بیرون سلولهاست. آب تمایل دارد الکترولیتها — بهویژه سدیم و کلر — را دنبال کند. بدون سطح مناسب این مواد باردار، آب نمیتواند بهدرستی از جریان خون وارد سلولها شود؛ جایی که برای انجام عملکردهای حیاتی لازم است.
دکتر پیلای توضیح میدهد:
«اگر بعد از تعریق شدید، فقط آب ساده بنوشید، در واقع سطح الکترولیتهای بدن را رقیق میکنید. این کار میتواند بدن را فریب دهد تا آب و الکترولیتهای بیشتری از دست بدهد و در شرایط شدید، حتی باعث کاهش خطرناک سدیم خون (هیپوناترمی) شود. الکترولیتها باعث میشوند آبی که مینوشید جذب و نگهداری شود، نه اینکه فقط از بدن عبور کند.»
۲. بهبود عملکرد عضلات و اعصاب
آیا تا بهحال دچار اسپاسم یا لرزش عضلانی شدهاید؟ احتمالاً دلیلش عدم تعادل الکترولیتها بوده است. این مواد معدنی برای انتقال بارهای الکتریکی کوچک مورد نیازند تا سیگنالهای عصبی برقرار شده و عضلات بتوانند منقبض و منبسط شوند.
پتاسیم و سدیم با هم پمپ سدیم-پتاسیم را فعال میکنند — فرآیندی حیاتی که ولتاژ سلولی را حفظ کرده و امکان ارسال پیامهای عصبی را فراهم میکند.
منیزیم و کلسیم نیز برای انقباض و آرامش عضلات ضروریاند. جایگزینی این مواد معدنی پس از تعریق زیاد یا تمرین سنگین، از گرفتگی عضلات جلوگیری کرده و به ریکاوری سریعتر بدن کمک میکند.
۳. افزایش استقامت و عملکرد بدنی
اگر تمرین شما بیش از یک ساعت طول میکشد یا در هوای گرم و مرطوب ورزش میکنید، تنها آب کافی نیست. هنگام تعریق، مقدار قابلتوجهی الکترولیت از بدن دفع میشود — بیشترین میزان از سدیم است.
دکتر پیلای تأکید میکند که آب غنیشده با الکترولیت به حفظ توان بدنی کمک میکند، زیرا:
• حجم خون را حفظ میکند: الکترولیتها میزان مایع درون خون را تنظیم میکنند تا اکسیژن و مواد مغذی به عضلات فعال برسند و دمای بدن ثابت بماند.
• از خستگی زودرس جلوگیری میکنند: کاهش الکترولیتها باعث افت عملکرد، تمرکز و انرژی میشود. تأمین مجدد آنها سوخت لازم برای ادامهی فعالیت را فراهم میسازد.
۴. کمک به بهبود پس از بیماری
استفراغ، تب و اسهال از شایعترین عوامل از دست دادن سریع مایعات و الکترولیتها هستند. در چنین شرایطی، بدن برای بازیابی به چیزی بیش از آب نیاز دارد. محلولهای الکترولیتی یا محلولهای خوراکی آبرسان (ORS) بهترین گزینهاند، زیرا نسبت دقیقی از آب، نمک و گاهی قند را دارند که به جذب سریع مایعات و جایگزینی مواد معدنی از دسترفته کمک میکند.
۵. ضروری برای سلامت روزمره
به گفتهی دکتر پیلای:
«حتی اگر ورزشکار نباشید، موقعیتهای روزمره زیادی میتوانند الکترولیتهای بدن را کاهش دهند — مانند هوای گرم، نوشیدن الکل، استرس یا اثر ادرارآور قهوه.»
حفظ تعادل این مواد معدنی برای عملکردهای حیاتی بدن ضروری است، از جمله:
• تنظیم فشار خون: پتاسیم با اثرات سدیم مقابله میکند و به حفظ فشار خون در محدودهی سالم کمک میکند.
• متعادل نگهداشتن pH بدن: الکترولیتها تعادل اسیدی-قلیایی بدن را حفظ میکنند که برای عملکرد طبیعی متابولیسم حیاتی است.
الکترولیتها مواد معدنی ضروریاند که چیزی فراتر از آب ساده به بدن میرسانند. آنها باعث میشوند بدن بتواند آب را بهتر جذب، استفاده و نگهداری کند — فرآیندی که برای عملکرد اعصاب، انقباض عضلات، افزایش استقامت، انرژی و پیشگیری از کمآبی حیاتی است.
اگرچه همهی افراد به مصرف روزانهی مکملهای الکترولیت نیاز ندارند، اما در مواقعی که بدن بهدلیل تعریق زیاد، گرما، فعالیت طولانی یا بیماری مقدار قابلتوجهی مایع و نمک از دست میدهد، افزودن الکترولیت به آب میتواند راهکاری مؤثر برای بازگرداندن تعادل بدن باشد.