تصویر خیره‌کننده که برای اولین بار دو سیاه چاله را در حال چرخش به دور یکدیگر نشان می‌دهد

دانشمندان موفق شدند برای اولین‌بار تصویر دو سیاه چاله غول‌پیکر که در حال چرخش به دور یکدیگر هستند را ثبت کنند. آیا امکان برخورد آن دو سیاه چاله وجود دارد؟

به گزارش گجت نیوز، پیشتر دانشمندان بارها موفق شده‌ بودند دو ستاره را مشاهده کنند که در حال گردش به دور یکدیگر هستند. آنها باور داشتند که این اتفاق برای سیاه چاله نیز رخ می‌دهد؛ اما هیچ مدرک مستندی به دست نیامده بود. هرچند بالاخره پس از سال‌ها تلاش دانشمندان توانستند دو سیاه چاله در حال چرخش را مشاهده کنند.

ثبت لحظه چرخش دو سیاه چاله به دور یکدیگر؛ رقص خطرناک دو غول کیهانی

از آنجایی که نمی‌توانیم سیاه چاله را همچون سایر اجرام فضایی ببینیم، باید از نشانه‌های موجود برای اثبات وجود آنها بهره ببریم. اخترشناسان با بررسی نوسانات بسیار محدود نور رادیویی متوجه شدند که اتفاقی در حال رخ دادن است. داده‌های جمع‌آوری شده توسط تلسکوپ‌های زمینی و فضایی تایید می‌کردند که دو سیاه چاله در فاصله ۵ میلیارد سال نوری از زمین در حال چرخش به دور یکدیگر هستند. مدار چرخش آنها نیز ۱۲ ساله است.

سیاه چاله کوچکتر ۱۰۰ میلیون برابر خورشید است و جریانی از ذرات را با سرعت نزدیک به سرعت نور به بیرون پرتاب می‌کند. این ذرات از دور همچون شلنگ آبی که در باغچه رها شده و پیچ می‌خورد به‌نظر می‌رسند. سیاه چاله بزرگتر یک غول کیهانی واقعی است و جرم آن با ۱۸ میلیارد خورشید برابری می‌کند.

جالب است بدانید سیاه چاله بزرگ از دهه ۱۹۷۰ به‌خاطر بلازار OJ287 توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. این سیاه چاله در مرکز کهکشان خود قرار دارد و حجم زیادی از مواد را می‌بلعد. همین نیز باعث می‌شود که اطراف آن درخشان و داغ باشد. طبیعتا برخی از مواد به‌شکل فواره به محیط اطراف پرتاب می‌شوند. چون فواره‌های این سیاه چاله دقیقا در مسیر زمین هستند، ما آنها را به‌شکل یک جسم بسیار درخشان (بلازار) می‌بینیم.

تصویر واقعی ثبت شده

ما برای اولین‌بار توانسته‌ایم تصویر دو سیاه چاله در حال چرخش را ثبت کنیم. البته که تصویر با آنچه علاقه‌مندان اخبار نجوم انتظار داشتند فاصله دارد. شما نمی‌توانید از فاصله ۵ میلیارد سال نوری تصویر واضح و با جزئیات فراوان داشته باشید. در واقع صرفا جت‌های دو سیاه چاله و دیسک درخشان اطراف آنها باعث شده‌اند که موقعیت دو سیاه چاله مشخص شود.

هسته کهکشانی فعال

سیاه چاله در نتیجه فروپاشی ستاره‌های بسیار بزرگ به‌وجود می‌آید. سپس با گرانش شدید خود سیاره‌ها، ستاره‌ها و دیگر اجرام آسمانی را می‌بلعد تا رشد کند. حتی ممکن است کار به شکار یک سیاه چاله کوچکتر برسد. گاهی اوقات یک سیاه چاله در مرکز کهکشان قرار دارد و می‌تواند مقدار زیادی ماده را ببلعد. اصطکاک ایجاد شده میان ذرات مختلف باعث می‌شود که دما تا میلیون‌ها درجه افزایش یابد.

در واقع مواد قبل از اینکه برای همیشه ناپدید شوند، انرژی زیادی را به‌صورت نور آزاد می‌کنند. نور آزاد شده آنقدر زیاد است که مرکز کهکشان درخشش بیشتری از کل کهکشان خواهد داشت. این پدیده هسته فعال کهکشانی نام دارد.

وحشی‌ترین نوع هسته‌های فعال کهکشانی کوازار نام دارند. در واقع آنها سیاه‌ چاله های کلان‌جرمی هستند که جرمشان به میلیاردها برابر خورشید می‌رسد. درخشندگی این هسته‌ها حتی تریلیون‌ها برابر بیشتر از درخشان‌ترین و بزرگترین ستارگان جهان است.

اخترشناسان پیشتر توانسته بودند تصویر سیاه چاله مرکزی کهکشان راه شیری و سیاه چاله مرکزی کهکشان Messier 87 را ثبت کنند. همچنین امواج گرانشی نشان داده بودند که جفت‌‌های سیاه چاله وجود خارجی دارند. به‌خاطر همین برخی دانشمندان فکر می‌کردند بلازار OJ287 در واقع دو سیاه چاله باشند که در حال چرخش به دور یکدیگر هستند. متاسفانه مشکل اینجا بود که تلسکوپ‌ها رزولوشن کافی برای جدا کردن آنها را نداشتند. ما فقط آنها را به‌صورت یک نقطه می‌دیدیم.

نقش ماهواره روسی در کشف جدید

تاریخچه مشاهده بلازار OJ287 به قرن نوزدهم برمی‌گردد. در آن زمان دانشمندان حتی نمی‌دانستند چیزی به اسم سیاه چاله وجود خارجی دارد. هرچند در صفحات عکاسی نجومی نوسانات درخشش یک جرم دور مشخص بود. روشنایی این جرم هر ۱۲ سال یکبار دوبار افزایش و کاهش پیدا می‌کرد.

بعدها در دهه ۱۹۸۰ دانشمندان داده‌های قدیمی را بررسی کردند و حدس زدند که این نوسان ناشی از وجود دو سیاه چاله در حال چرخش باشد. هرچند یک مدرک تصویری محکم موردنیاز بود. همین نیز سبب شد داده‌های شبکه‌ای از تلسکوپ‌های رادیویی و ماهواره Spektr-R (یک ماهواره علمی روسی مجهز به تلسکوپ رادیویی که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹ فعال بود) ترکیب شود.

آنتن رادیویی ماهواره روسی نیمی از مسیر زمین تا ماه را طی کرد که باعث شد رزولوشن تصویر به‌شدت افزایش پیدا کند. اگر ما می‌خواستیم تنها از تلسکوپ‌های زمینی بهره ببریم، امکان مشاهده دو سیاه چاله هرگز فراهم نمی‌شد. تصویر جدید دقیقا با پیش‌بینی‌های دانشمندان همخوانی داشت. گرچه هنوز یک نکته آزاردهنده باقی مانده است.

احتمال دارد دو جت مشاهده شده در تصویر با هم هم‌پوشانی داشته باشند. در این صورت تصویر چرخش دو سیاه چاله به دور یکدیگر در واقع تنها یک سیاه چاله بزرگ را نشان می‌دهد. البته که این احتمال فوق‌العاده پایین است.

سرنوشت نهایی دو سیاه چاله در حال چرخش

سوال مهم اینجاست که در نهایت چه اتفاقی برای دو سیاه چاله رخ خواهد داد. آیا آنها تا ابد در یک مدار پایدار به دور هم خواهند چرخید؟ خیر. دو سیاه چاله در نزدیکترین حالت ۴۷۳ میلیارد کیلومتر و در دورترین حالت ۱.۱۴ ترلیون کیلومتر با هم فاصله دارند. در واقع فاصله آنها در کمترین حالت حدود ۸۰ برابر فاصله خورشید با پلوتو است.

با وجود فاصله زیاد، دو سیاه چاله کم‌کم به هم نزدیک خواهند شد. دانشمندان تخمین می‌زنند که پس از گذشت چند ۱۰ هزار یا ۱۰۰ هزار سال آنها با هم ادغام شوند. اتفاقی که باعث می‌شود مقدار فوق‌العاده زیادی انرژی به‌صورت امواج گرانشی آزاد گردد. هرچند که به‌احتمال زیاد در آن زمان بشر وجود خارجی نخواهد داشت؛ مگر اینکه بتوانیم در مقیاس کارداشف پیشرفت کرده و کهکشان‌ها را یکی پس از دیگری تسخیر کنیم.

نوسانات بازار ارز، طلا و رمزارزها در پایان روز شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۴

بیشتر بخوانید:

ثبت اولین تصویر از یک سیاه‌چاله فضایی توسط ستاره‌شناسان

تماشاخانه

شترهای سرگردان دومین قاتل جاده‌های شرق هرمزگان (فیلم)

اتوبان صدر جای شارژ گوشی نیست، تلاش آتش‌نشانان برای نجات مردی که جای عجیبی در تهران گیر افتاد (فیلم)

فیلم های دیگر