عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی- گزارش بی سابقه Allwork.Space حاکی است:
با پیشرفت سریع قابلیتهای هوش مصنوعی مولد، تنها مسئله زمان بود تا کسی بتواند ابزاری از هوش مصنوعی را برای انجام کاری بسیار مهمتر از نوشتن ایمیل یا خلاصه کردن جلسات به کار گیرد.
اما آلبانی به تازگی از این حد بسیار جلوتر رفته و یا بسته به نوع نگاه شما، از لبه پرتگاه سقوط کرده است.
دیلا (Diella) یک مقام دولتی کاملاً مصنوعی است. یک ربات تولید شده توسط هوش مصنوعی که توسط ادی راما (Edi Rama)، نخست وزیر آلبانی، برای نظارت بر تمام تدارکات عمومی و اعطای مناقصه در کشور نصب شده است.
ناگهان این سوال مطرح میشود: اگر رباتها واقعاً پاسخی برای رهبری فاسد، چه در دولت و چه در محل کار باشند، چه؟
موج فساد و ناکارآمدی مدیران انسانی
در سالهای اخیر، شاهد موج بیوقفه رسواییهای شرکتی مربوط به مدیران عامل، از کلاهبرداری مالی و معاملات داخلی گرفته تا فرهنگهای سمی محل کار و فعالیتهای مجرمانهی آشکار، بودهایم.
سم بنکمن-فرید (Sam Bankman-Fried)، مدیرعامل FTX، اکنون پس از ناپدید شدن میلیاردها دلار ارز دیجیتال تحت نظارت او، به جرم کلاهبرداری به ۲۵ سال زندان محکوم شده است. استیو ایستربروک (Steve Easterbrook)، مدیرعامل برکنار شده مکدونالد، پس از آنکه مشخص شد در مورد روابط نامناسب متعدد با کارمندان دروغ گفته است، مجبور به بازپرداخت ۱۰۵ میلیون دلار شد.
ترور میلتون (Trevor Milton)، بنیانگذار نیکولا، به جرم کلاهبرداری از سرمایهگذاران از طریق اغراق در مورد قابلیتهای فناوری شرکتش محکوم شد.
هیئت مدیره OpenAI، سم آلتمن را در یک مبارزه قدرت کوتاه اما آشفته برکنار (و سپس دوباره استخدام) کرد که نشان داد حتی در شرکتهایی که خود هوش مصنوعی میسازند، چقدر شفافیت کمی وجود دارد.
تأثیر این موضوع فراتر از تیترهای خبری است. رسواییهایی مانند این، اعتماد بین کارمندان، سرمایهگذاران و عموم مردم را از بین میبرد. در یک محیط کاری ترکیبی که رهبران از قبل کمتر دیده میشوند، اعتبار و صداقت آنها وزن بیشتری پیدا میکند.
چرا هنوز فساد شغلی وجود دارد؟
روند و شیوه هر رسوایی (شغلی و مدیریتی) منحصر به فرد است. قدرت تمایل دارد در بالا متمرکز شود و اغلب با ساختارهای پاسخگویی ضعیف خود را تثبیت میکند. هیئت مدیره یا بیش از حد وفادار، بیش از حد جدا از هم یا بیش از حد کند عمل میکنند. در بسیاری از موارد، مدیران عامل اساساً نظارت خود را اعمال میکنند. وقتی انسانها در مرکز سیستمهای بدون کنترل قرار میگیرند - به خصوص سیستمهایی که از پول، جایگاه یا نفوذ اشباع شدهاند - وسوسه سوءاستفاده همیشه وجود دارد.
حالا به پشت پرده دیلا فکر کنید.
یک ربات هوش مصنوعی که رشوه نمیگیرد، از کسی یا چیزی طرفداری نمیکند، اعضای خانوادهای ندارد که قراردادها را به آنها بدهد یا برای انتخابات مجدد هزینه کند.
درست است که (این ربات هوش مصنوعی) توسط انسانها برنامهریزی شده است و سوالات به جایی در مورد نظارت، شفافیت و اخلاق وجود دارد اما فهمیدن اینکه چرا در کشوری مانند آلبانی - که فساد در مناقصههای عمومی از نظر تاریخی دروازهای برای جرایم سازمانیافته بوده است - ایده یک ماشین «پاک» مسئول، جذابیت پوپولیستی دارد، دشوار نیست.
وقتی رباتها تصمیمات بزرگ را میگیرند چه اتفاقی میافتد؟
ممکن است دیستوپیایی یا آرمانشهری به نظر برسد... یا هر دو. اما دیلا جدیدترین مورد از یک سری آزمایشهای رو به رشد است که بررسی میکند آیا هوش مصنوعی میتواند شکافهای رهبری ایجاد شده توسط رفتار ناقص انسان را پر کند یا خیر. الگوریتمها در حال حاضر در مورد موارد زیر تصمیمگیری میکنند:
تاییدیه وام
بررسی استخدام
توصیههای آزادی مشروط
ردهبندی مراقبتهای بهداشتی
نظارت بر محتوا و موارد دیگر
در محیط کار، ابزارهای هوش مصنوعی مولد به طور فزایندهای در تصمیمگیریهای استراتژیک دخیل میشوند، به طوری که برخی شرکتها به رباتها اجازه میدهند برنامهریزی پروژه را رهبری کنند، به کارمندان بازخورد دهند و عملکرد رهبری را تجزیه و تحلیل کنند.
در تئوری، هوش مصنوعی میتواند به اصلاح سوگیریهای انسانی کمک کند، یا حداقل تصمیمات را به گونهای قابل حسابرسی و قابل توضیح کند که مدیران مشکوک به ندرت انجام میدهند.
اما هوش مصنوعی فقط به اندازه انسانهایی که آن را آموزش میدهند اخلاقی است. بدون شفافیت، هوش مصنوعی میتواند ساختارهای قدرت موجود را تقویت کند، سوگیری را پنهان کند، یا بیسروصدا همان فسادی را که برای از بین بردن آن طراحی شده بود، منعکس کند.
بنابراین سوال فقط این نیست که «آیا هوش مصنوعی میتواند رهبری کند؟» بلکه این است: «چه کسی رهبر را برنامهریزی میکند؟ و چه کسی او را زیر نظر دارد؟»
هوش مصنوعی در بخش خصوصی
سناریویی را تصور کنید که در آن یک شرکت چندملیتی یک مسئول انطباق با هوش مصنوعی را منصوب میکند که قراردادها را با پرچمهای قرمز (به معنی مشکلدار بودن) علامتگذاری میکند و نمیتوان آن را نادیده گرفت. یا الگوریتمی که بستههای جبران خسارت مدیران را با معیارهای عملکرد واقعی، با شفافیت کامل برای هیئت مدیره و سهامداران، حسابرسی میکند.
یا، فراتر برویم: اگر نقش مدیرعامل به عنوان ترکیبی از رهبری انسانی و منطق ماشینی تقویت شود، چه میشود، جایی که هر تصمیم اصلی باید از یک فیلتر غیرانسانی عبور کند که تعصب، ریسک قانونی و نگرانیهای اخلاقی را بررسی میکند؟
آن را یک ترتیب «مدیرعامل مشترک» بنامید: یک نفر، یک ربات.
ما در حال حاضر از هوش مصنوعی در استخدام، پیشبینی و ردیابی عملکرد استفاده میکنیم. آیا جایگزینی - یا حداقل بررسی دقیق - تصمیمگیری مدیران ارشد بسیار رادیکالتر است؟
نه واقعاً، و به خصوص نه به این دلیل که رسواییهای رهبری همچنان اعتماد به مؤسسات تحت رهبری انسان را از بین میبرند.
خطرات واقعی هستند، اما مزایا هم واقعی هستند
هیچ شکی وجود ندارد که هوش مصنوعی یک راه حل جادویی است. فقط به این دلیل که دیلا را نمیتوان با رشوه خرید، به این معنی نیست که افراد پشت کد او را نمیتوان خرید. البته دولتها اغلب به خاطر برونسپاری فناوری بدون درک کامل محدودیتهای آن بدنام هستند.
اما دیلا یک سوال مهم برای بخش خصوصی مطرح میکند: اگر فساد، خودخواهی و احتکار قدرت پاشنه آشیل رهبری اجرایی هستند، آیا نقشی برای منطق بیطرف و تحت هدایت ماشین برای ایجاد کنترل یا حتی رهبری در برخی زمینهها وجود دارد؟ آیا یک ربات میتواند به شرکتها کمک کند تا ارزشهای خود را در زمانی که رهبران انسانی متزلزل میشوند، حفظ کنند؟ آیا هوش مصنوعی میتواند رهبری را پاسخگوتر کند؟
تغییرات در راه است
هنوز زود است. دیلا هنوز حتی یک قرارداد هم امضا نکرده است. و آلبانی، که هنوز با جاهطلبیهای (پیوستن به) اتحادیه اروپا دست و پنجه نرم میکند، با سیلیکون ولی یا وال استریت فاصله زیادی دارد. اما از آنجایی که هوش مصنوعی همچنان به تغییر آینده کار ادامه میدهد، این آزمایش آنقدرها هم که به نظر میرسد دور از ذهن نیست.
گذشته از همه اینها، اگر رباتها میتوانند کد بنویسند، تیمها را مدیریت کنند و در آزمون وکالت قبول شوند، شاید بتوانند به نجات رهبری نیز کمک کنند.
اگر هیچ چیز دیگری نباشد، آنها برای خودشان میلیونها دلار پول بیسروصدا نمیفرستند و بعداً در مورد آن دروغ نمیگویند، یا در حال بوسه با رئیس منابع انسانی خود لو نمیروند، و این ممکن است دلیل کافی برای جدی گرفتن آنها (ربات هوش مصنوعی) باشد.