از سرانه مطالعه تا هزینه‌های نجومی/ واقعیت باغ کتاب تهران‌

«باغ کتاب تهران»، رؤیایی شکست‌خورده برای ایجاد یک فضای فرهنگی و اجتماعی همگانی در شهر است؟ علیرضا جعفری، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران در مراسم افتتاح باغ کتاب حضور داشت و در مصاحبه‌ای به تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۹۶، یک روز پیش از افتتاح رسمی باغ کتاب گفته بود: «باغ کتاب، فضای مفرح و شادی برای دورهم‌بودن خانواده‌ها و در نظر گرفتن ساعتی برای مطالعه و کتاب‌خوانی فراهم می‌کند».

به گزارش شرق، همین‌طور مجید حسینی، مدیرعامل وقت نشر شهر که مدیرعامل باغ کتاب نیز بود، در شهریور ۱۳۹۵، یک سال پیش از افتتاح این مجموعه گفته بود: «با افتتاح این مجموعه فرهنگی، سرانه مطالعه ۱۰ دقیقه افزایش می‌یابد».

اما حالا بیش از هشت سال از افتتاح این مجموعه گذشته و می‌توان گفت دسترسی سخت و قیمت بالای خدمات، مانع حضور بسیاری از خانواده‌ها در باغ کتاب است. در این میان بررسی‌های میدانی از مجموعه باغ کتاب نشان می‌دهد فروشگاه‌های کتاب با فقدان گسترده کتاب‌های روز و پرمخاطب روبه‌رو هستند.

در کنار همه اینها، درباره سرانه مطالعه هم باید گفت این موضوع از سال ۱۳۹۶ تا به حال از ۱۲ دقیقه به ۲۰ دقیقه رسیده است، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد این افزایش هم‌زمان با کاهش فروش کتاب فیزیکی و به لطف گسترده‌شدن پلتفرم‌های دیجیتال کتاب‌خوانی است و ارتباط مستقیمی با راه‌اندازی باغ کتاب تهران ندارد.

«باغ کتاب تهران» که با اهدافی مشخص تأسیس شده بود، حالا از مسیر خود فاصله گرفته و به قول حبیب‌اله حبیبی‌فهیم، معاون توسعه و برنامه‌ریزی سابق باغ کتاب، در حال تجربه سرنوشت تلخ فرهنگسراهای شهر تهران است.

تلاش‌ها برای گفت‌وگو با مدیران این مجموعه نیز به سرانجامی نرسید. سؤال اصلی این بود که آیا برنامه‌ای برای بازتعریف پروژه‌هایی برای نجات باغ کتاب وجود دارد یا خیر؟ 

زمین کشت رؤیا و برداشت شکست

«باغ کتاب تهران» در زمین‌های عباس‌آباد قرار گرفته است؛ زمین‌هایی که در دوره‌های مختلف توسعه شهری به واسطه موقعیت جغرافیایی بکر خود و منابع آبی و زیرساختی وسیع، در معرض برنامه‌ریزی‌ها و خیال‌پردازی‌های مختلفی بوده است.

در سال ۱۳۵۲ پس از رشد ناگهانی قیمت نفت و دسترسی دولت به بودجه‌ای وسیع، ایده «شهستان پهلوی» شکل گرفت. «شهستان پهلوی» قرار بود شهرکی با ۱۸ وزارتخانه، چند سفارتخانه و چند مرکز تجاری-فرهنگی باشد؛ اما با شروع فرایند توسعه و ساخت‌وساز، کاهش دوباره قیمت نفت و معضلات اقتصادی موجود در دولت، ایده «شهستان پهلوی» را در مسیر فرسایش انداخت و جز پایانه بیهقی، دیگر سازه‌های آن به اجرا نرسید.

پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ ایده ادامه ساخت «شهستان پهلوی» با وجود پیگیری‌های اولین شهردار تهران کنار گذاشته شد. در ابتدای دهه ۶۰ فرایند بازتعریف یک پروژه جدید در زمین‌های عباس‌آباد شروع شد که در آن «فعالیت‌های فرهنگی و فراغتی» در اولویت قرار گرفت؛ اما با شروع جنگ و تحولات دولت، بخش‌های مختلفی از اراضی توسط نهادهایی متفاوت ازجمله وزارت کار تملک شد و عرصه فضایی مجموعه روزبه‌روز کاهش یافت.

در نهایت، اولین طرح برای ایجاد محیطی فرهنگی در عباس‌آباد در سال ۱۳۸۳ توسط علی‌اکبر اشعری مطرح شد. این طرح برای حل مشکلات ناشی از نمایشگاه کتاب، تأسیس یک نمایشگاه دائمی کتاب بود که به علت مسائل مرتبط با نشر و توزیع رد شد. در طرح دوم ایجاد یک فروشگاه بزرگ کتاب هدف قرار گرفت که این طرح نیز مورد تأیید قرار نگرفت.

در نهایت، طرح سوم در دوران شهرداری محمدباقر قالیباف با کنارگذاشتن عملکرد نمایشگاهی، با هدف ایجاد یک فضای فرهنگی و اجتماعی تأیید و نام «باغ کتاب» بر آن گذاشته شد. در سال ۱۳۹۴ با ورود مجید حسینی به مجموعه نشر شهر و دریافت منصب مدیرعاملی در این مجموعه، «باغ کتاب» ذیل مجموعه نشر شهر قرار گرفت و بعد از نزدیک به یک دهه ساخت‌وساز در سال ۱۳۹۶ بازگشایی شد.

حالا اما نزدیک به هشت سال از تأسیس این مجموعه که قرار بود محیطی فرهنگی و اجتماعی برای تمام اقشار جامعه باشد، گذشته است. نگاهی به وضعیت مکانی و بررسی‌های آمارهای مرتبط با این مجموعه نشان می‌دهد نشانه‌ای از آن ایده‌های ابتدایی، یعنی ایجاد فضایی فرهنگی و کتاب‌محور برای «همه» وجود ندارد.

طبق آمار منتشرشده از نظرسنجی فصلی باغ کتاب در بهار سال ۱۳۹۸ که از پراستقبال‌ترین دوره‌های فعالیت این مجموعه از ابتدای تأسیس بوده و ازجمله آخرین آمار منتشره از پیمایش‌های درون مجموعه است، بیش از ۵۲ درصد از بازدیدکنندگان از منطقه یک تا شش تهران هستند و از این عدد، ۲۶.۷ درصد بازدیدکنندگان از بین مناطق یک تا سه که مناطق مرفه‌نشین تهران‌اند، هستند. نزدیک به ۳۲ درصد از بازدیدکنندگان برای فعالیت‌های تفریحی مانند کافه‌ها و رستوران‌ها به مجموعه مراجعه کرده‌اند و برای خرید کتاب یا تجربه‌ای فرهنگی به این مجموعه نیامده‌اند.

در بخش دیگری از پژوهش، ۵۰ درصد از افرادی که پس از بازدید اول دیگر تمایلی به مراجعه به باغ کتاب نداشتند، علت را گران‌بودن محصولات باغ کتاب دانسته‌اند. همین‌طور طبق پژوهش‌های انجام‌شده، برخلاف ادعای اینکه باغ کتاب محلی برای حضور خانوادگی است، به علت هزینه‌های بسیار بالایی که حضور میانگین چهار ساعت در این مجموعه برای افراد می‌سازد، بسیاری از خانواده‌ها توان حضور جمعی در مجموعه را ندارند.

حتی حالا نیز با یک محاسبه ساده، اگر خانواده‌ای چهارنفره شامل پدر، مادر و دو فرزند مایل به گذراندن وقت در مجموعه باغ کتاب باشند، با احتساب هزینه‌ای حداقلی برای میان‌وعده و با در نظر گرفتن تجربه فقط یکی از خدمات آموزشی و تفریحی مجموعه توسط هرکدام از دو کودک، بیش از دو میلیون تومان برای حضور در باغ کتاب لازم است؛ عددی که برای بسیاری از طبقات جامعه غیرقابل پرداخت است. 

فرسایش فیزیکی و مدیریتی

حبیب‌اله حبیبی‌فهیم، معاون توسعه و برنامه‌ریزی سابق باغ کتاب، از مدیرانی است که در ابتدای ایده‌پردازی و تأسیس باغ کتاب در این مجموعه مشغول به کار بوده است: «در ابتدای تأسیس باغ کتاب چند ایده کلی وجود داشت. ایده اول تأسیس یک مرکز تخصصی برای کتاب بود؛ ایجاد مکانی که منحصر به کتاب باشد، ولی برخلاف مکان‌های رسمی مثل کتابخانه ملی، هویتی فرهنگی-گردشگری هم داشته باشد. ایده دیگر تأسیس یک نمایشگاه بین‌المللی و دائمی کتاب بود؛ در کشورهای دیگر چنین نمایشگاه‌هایی مکانی برای متخصصان کتاب و دست‌اندرکاران نشر است که در آن نویسندگان، ناشران و مترجمان از آن بازدید می‌کنند و برای کارهای مربوط به فروش یا ترجمه یا خرید حق اثر و مانند آن مذاکره می‌کنند».

اما در نهایت آنچه به اجرا رسید، ایده دیگری بود: «ایجاد یک نمایشگاه دائمی و بین‌المللی کتاب فراتر از ظرفیت‌های مجموعه باغ کتاب. با حضور آقای علی‌اکبر اشعری که از کتابخانه ملی و با نگاهی کاملا فرهنگی به مجموعه آمده بودند، ابتدا سناریوهایی معطوف به اینکه کل مجموعه فقط کتاب باشد، مطرح شد؛ اما به تدریج به این نتیجه رسیدیم که معطوف‌بودن کل مجموعه به کتاب شاید جذابیت لازم را نداشته باشد و برای حل این مسئله جذابیت‌هایی فرهنگی و علمی به مجموعه اضافه شد».

با این نگاه، «باغ کتاب» با محور قراردادن کتاب در کنار ایجاد فضاهای تفریحی و فرهنگی که معطوف به کتاب باشد، شروع به کار کرد؛ اما پس از مدتی با تغییر مدیریت، نگاه‌ها کمی متفاوت شد: «با شروع دوران مدیریت مجید حسینی، تلاش شد کمی باغ کتاب سرگرم‌کننده‌تر شود؛ به همین دلیل، مقداری از فضای کتاب کم و به سرگرمی‌های علمی اضافه شد. طبقه پایین به کتاب اختصاص یافت و طبقه بالا به سرگرمی‌های علمی».

حبیبی می‌گوید باغ کتاب در ابتدا قرار بود هیئت‌امنایی اداره شود، ولی در روزهای پیش از تأسیس این موضوع اجرائی نشد: «سال ۹۴ که صحبت از افتتاح مجموعه بود، باغ کتاب زیرمجموعه سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران قرار گرفت. درواقع به علت اینکه برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری باغ کتاب بر عهده مؤسسه نشر شهر بود، انتقال مالکیت باغ کتاب به سازمان فرهنگی-هنری طبیعی به نظر می‌رسید. تا پیش از آن قرار بود هیئت‌امنایی مستقل وجود داشته باشد که هویت مستقل و ملی برای باغ کتاب تعریف شود».

این مسئله به امکان ساخت یک هویت فرهنگی و به‌خصوص برای باغ کتاب آسیب زد: «طبعا اگر یک هیئت‌امنای فرهنگی تشکیل می‌شد، ثبات بیشتری در باغ کتاب حاکم می‌شد و همین‌طور آن‌ها از ماهیت فرهنگی پروژه دفاع بیشتری می‌کردند؛ اما در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری افرادی با سلیقه‌ها و گرایش‌های سیاسی مختلفی حضور دارند و مدیران باغ کتاب را نیز از میان افراد معتمد خود انتخاب می‌کنند، در نتیجه در هر دوره شاهدیم مسیر باغ کتاب به سمت‌وسوهای مختلف کشیده می‌شود».

به گفته او، شروع فعالیت‌های باغ کتاب در شرایطی بوده است که هنوز بسیاری از بخش‌های زیرساختی تکمیل نشده بود: «متأسفانه عادتی در سیستم‌های شهرداری و دولت وجود دارد که پس از ساخته‌شدن و افتتاح مجموعه، خود را از پروژه کنار می‌کشند. این پروژه هنگام بازگشایی نواقصی جدی داشت که هنوز نیز دارد و شهرداری تا تکمیل نهایی باید از پروژه حمایت می‌کرد که نکرد. بسیاری از نواقص هنوز نیز وجود دارند». 

تکرار سرنوشت فرهنگسراها برای باغ کتاب

باغ کتاب تهران پس از دو سال فعالیت در سال ۱۳۹۸ با شیوع کرونا با یک وقفه ناگهانی در فعالیت‌های خود مواجه شد. تأثیرات مخرب این وقفه تا امروز نیز بر باغ کتاب باقی مانده است: «در ابتدای بازگشایی، فکر می‌کردیم به علت ماهیت فرهنگی و کتاب‌محور مجموعه، چندسالی لازم است تا مجموعه بتواند به درآمد برسد و از پس مخارج روزمره خود بربیاید؛ اما باغ کتاب از فردای بازگشایی مورد استقبال قرار گرفت.

این استقبال به‌خصوص پس از پایان دوره شهرداری محمدباقر قالیباف که حامی پروژه بود، برای باغ کتاب اهمیت زیادی داشت. بعد از کرونا و در حین کرونا پاخور مجموعه بسیار کم شد؛ مخصوصا حضور دانش‌آموزان در بخش‌های علمی که یکی از منابع درآمدی بود. بعد از کرونا نیز هنوز پاخور بخش علمی به گذشته برنگشته است».

معاون سابق توسعه و برنامه‌ریزی باغ کتاب می‌گوید مشکلات اقتصادی متعدد، انجام بسیاری از کارهای کیفی را ناممکن کرد: «بسیاری از ایده‌ها یا اجرا نشدند یا در مراحل ابتدایی باقی ماندند. به اضافه اینکه کسانی مدیر مجموعه شدند که بسیار با فضا و اقتضائات مدیریت چنین مجموعه‌ای ناآشنا بودند.

باغ کتاب یک مرکز نیمه‌فرهنگی-نیمه‌تجاری است که اگر زیاد روی کارهای فرهنگی تأکید کرد مشکل اقتصادی ایجاد می‌شود و اگر کار اقتصادی زیادی کرد، با مشکل فرهنگی مواجه می‌شود. حرکت روی این مرز ظریف، کار دشواری است. متأسفانه باغ کتاب در حال دچارشدن به سرنوشت دیگر فرهنگسراهای تهران است و با فرسایش فیزیکی و مدیریتی، در حداقل‌های هدف و مأموریت خود گرفتار مانده است». 

کیفیت فدای قیمت

محسن جلالی‌فراهانی، مدیرعامل باغ کتاب تهران در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ بود: «در اوایل دهه ۹۰ مجید حسینی با من تماس گرفت و گفت بهره‌برداری باغ کتاب توسط آقای قالیباف به مؤسسه نشر شهر واگذار شده و از من دعوت به همکاری کرد. در آن زمان ایده این بود که مرکزی علمی مثل مراکز علمی‌ای که در کشورهای دیگر جهان هست، تشکیل دهیم. در نهایت قرار شد نام کتاب حفظ شود ولی سطح اشغال کتاب کمتر شود. در آن زمان دو فروشگاه کتاب خیلی بزرگ تأسیس شد و یک‌ونیم برابر کتاب، فضا به مراکز علمی، بازی و تفریحی اختصاص پیدا کرد».

جلیلی از مخالفت ناشران با تأسیس باغ کتاب می‌گوید: «ما ناشران را دعوت می‌کردیم برای همکاری و گفت‌وگو اما همه مخالف بودند؛ چون می‌گفتند این ایده قطعا شکست خواهد خورد و فروش کتاب در مغازه‌های پراکنده سطح شهر بیشتر است. در آن زمان آماری که وجود داشت، این بود که نزدیک ۵۳ درصد از فروش کتاب به ۲۰ تا ۳۰ فروشگاه «شهرکتاب» در سطح کشور اختصاص دارد»؛ اما پس از شروع کار باغ کتاب، استقبالی غیرمنتظره شکل گرفت و به تبع این استقبال توسعه‌های جدیدی نیز اتفاق افتاد: «مراجعه مردم خیلی بیشتر از پیش‌بینی‌های ما بود. ما اصلا باورمان نمی‌شد در آن سطح فروش کتاب اتفاق بیفتد.

در روزهای آخر هفته، رستوران‌ها و کافه‌های مجموعه توان سرویس‌دهی به این سطح از جمعیت را نداشتند. در نتیجه تعدادی کافه و رستوران جدید اضافه کردیم که مردم در آرامش به مجموعه بیابند و در همین مسیر کم‌کم خدمات جدیدی نیز اضافه شد».

او می‌گوید به واسطه مسائل مالی، باغ کتاب به مشکلات زیادی برخورده است و کاهش کیفیت فعلی مجموعه را نیز ناشی از این مسئله می‌داند: «مسئله مهم این است که باغ کتاب یکی از زیرمجموعه‌های شش‌گانه شهرداری تهران است و فلسفه زیرمجموعه‌های شهرداری جز شرکت‌هایی که وظیفه حاکمیتی دارند، این است که خودشان با درآمدهایشان، هزینه‌ها را مدیریت کنند.

از روز اول بحث این بوده است که اساسا از طریق علم یا آموزش نمی‌توان هزینه‌های مجموعه عظیمی مثل باغ کتاب را تأمین کرد. به یاد دارم در دو سال آخر شهرداری محمدباقر قالیباف قرار بود پول‌هایی برای تجهیز و حمایت به باغ کتاب تزریق شود. بودجه تجهیز اختصاص یافت، اما با رفتن قالیباف از شهرداری تهران در شهریور ۱۳۹۶ و با وجود اینکه در بودجه ۱۳۹۷ بودجه‌ای برای باغ کتاب مصوب شده بود، یک ریال به مجموعه داده نشد».

در باغ کتاب بخش‌های مختلف در مزایده به پیمانکاران مختلف داده می‌شود که در سال‌های اخیر این مزایده‌ها، محل پرسش‌های زیادی قرار گرفته است: «در دوره‌ایی که در مجموعه بودم ذهنیت ما این بود که چطور می‌توانیم مسئله مالی را به کیفیت پیوند بزنیم؟ ما در آن دوره مزایده‌ها را سه‌پاکتی برگزار می‌کردیم؛ در پاکت اول و دوم صلاحیت و رزومه متقاضیان را به شکلی بسیار سخت‌گیرانه و با کمک متخصصان جدی موضوع بررسی می‌کردیم و مسئله مالی در پاکت سوم قرار داشت که اگر متقاضیان در دو مرحله اول تأیید می‌شدند، آن‌گاه پاکت سوم مورد بررسی قرار می‌گرفت. گاهی برای اینکه بتوانیم گروه‌هایی را که صلاحیت و کیفیت بالایی داشتند، در مزایده داشته باشیم، تاریخ مزایده را چند ماه عقب می‌انداختیم تا آن‌ها بتوانند پروپوزال آماده کنند.

همین‌طور تأکید زیادی داشتیم که در مزایده‌ها فروشگاه به افراد نرسد؛ زیرا وقتی یک فضای پنج هزار متری برای کتاب کودک وجود دارد، فردی که متولی این فضا شود، می‌تواند بر صنعت نشر تأثیر مستقیم بگذارد. برای همین در همان دوره برای بخش کتاب کودک سندیکایی با حضور نشرهای مختلف تشکیل شد که ایده بسیار خوبی بود. اما در دوره دو مدیر گذشته متأسفانه کیفیت فدای قیمت شده و میراث بدی به مدیران فعلی رسیده است».

باغ کتاب در آن دوره توانست در حوزه آموزش تعاملی به کودکان و نوجوانان و همین‌طور نوع قراردادها تحولاتی جدی به وجود بیاورد: «ما بسیار وسواس داشتیم که متخصصان را بیاوریم و گروه‌های مختلفی را در حوزه آموزش به کودکان و نوجوانان فعال کردیم که تا حالا نیز این گروه‌ها وجود دارند. همین‌طور در آن زمان که قراردادهای بر مبنای درصد فروش زیاد وجود نداشت و نهایتا در فودکورت‌ها به شکل یک بدعت جدید در حال بسته‌شدن بود، به خاطر اینکه گروه‌های مستعد و متخصص با دغدغه مالی کمتر وارد مزایده‌ها شوند، قراردادهای درصدی را در حوزه فرهنگی وارد کردیم». 

پایان خیال‌پردازی پس از ۵ دهه

حالا ۵۲ سال از ۱۳۵۲ گذشته است. در روزهایی که شهر تهران بیش از هر زمان دیگری با فقدان فضاهای فرهنگی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کند، زمین‌های عباس‌آباد که دهه‌ها بهترین فضا برای پوشش‌دادن چنین فقدان و نیازی بوده، مورد ساخت‌وسازهایی گسترده قرار گرفته و علنا بسیاری از امکان‌های توسعه خود را از دست داده است.

«باغ کتاب تهران» از متأخرترین تلاش‌هایی بود که با امیدهایی بسیار دوباره رؤیای توسعه فرهنگی در عباس‌آباد را احیا کرد؛ اما عملکرد برخی مدیران، مشکلات اقتصادی، محدودیت‌های تحمیلی و بسیاری از معضلات دیگر، این مجموعه را نیز در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از ده‌ها پروژه فرهنگی‌ای که دیگر اقبال جامعه را با خود ندارد، قرار داده و مهر پایان را بر هر نوع خیال‌پردازی درباره یکی از بهترین، مستعدترین و مهم‌ترین پهنه‌های فرهنگی شهر تهران زده است. 

توضیح مدیرمجموعه باغ کتاب: مزایده‌های جدید به صورت قانونی برگزار می‌شود

با اینکه پیگیری‌ها برای مصاحبه با مدیرمجموعه باغ کتاب تهران به نتیجه نرسید، در آخرین لحظه، روابط عمومی این مجموعه متن آماده‌ای از مصاحبه با علی رمضانی را برای ما فرستاد که بر اساس تعهد حرفه‌ای در گزارش استفاده شد. در بخشی از این متن آمده است: «وی اظهار داشت: در شرایطی که هزینه‌های فرهنگی برای خانواده‌ها محدودتر شده، باغ کتاب تهران با ارائه خدمات متنوع و رعایت سیاست‌های حمایتی از جمله قیمت‌های مناسب و تخفیفات ویژه، توانسته میزان حضور و استفاده مخاطبان از فضاهای فرهنگی را حفظ کند».

او همچنین در توضیح وضعیت کلی این مجموعه افزود: «همان‌طور که فشارهای اقتصادی ناشی از شرایط کشور و تحولات اخیر منطقه از جمله جنگ ۱۲روزه، بر دولت و مردم اثر گذاشته، باغ کتاب تهران نیز از این فضا بی‌تأثیر نیست؛ با این حال، مجموعه در تلاش است با مدیریت هوشمندانه روابط اقتصادی میان باغ، بهره‌برداران و مخاطبان، آثار منفی این وضعیت را کاهش دهد».

مدیر باغ کتاب تهران تأکید کرد: «استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود در بخش‌های مختلف شهرداری تهران در دستور کار قرار گرفته و مجموعه با رویکردی فعال و مبتنی بر تدبیر، مسیر پایداری فعالیت‌های فرهنگی را دنبال می‌کند تا باغ کتاب همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی پایتخت، در خدمت جامعه فرهنگ‌دوست باقی بماند».

او توضیح داد: «طی سال‌های گذشته، بخش‌های مختلف باغ کتاب تهران میزبان بهره‌برداران حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و خدماتی بوده‌اند که بخشی از کالاها، خدمات و هزینه‌های مجموعه از طریق این واحدها تأمین می‌شود. با پایان‌یافتن تعدادی از قراردادها و کارشناسی خدمات مورد نیاز در باغ، مجموعه در حال تنظیم چارچوب‌های تازه‌ای برای ادامه همکاری و جذب بهره‌برداران جدید است».

او درباره مزایده‌های جدید در این مجموعه هم توضیح داد: «مزایده‌های جدید براساس مفاد قانونی و اساسنامه باغ کتاب در حال برگزاری است و تمام مراحل با حضور نهادهای نظارتی و در چارچوب کارشناسی انجام می‌شود. همچنین بهره‌برداران با شروط تازه از جمله تنوع در سبد فرهنگی شامل کتاب، محصولات آموزشی، بازی‌های فکری و لوازم‌التحریر فراخوانده شده‌اند تا در مسیر توسعه فرهنگی و تأمین نیازهای جامعه فرهنگ‌دوست حرکت شود. هدف اصلی از اجرای این طرح‌ها، ایجاد نظام واگذاری کارآمد و پایدار، تضمین ارائه خدمات فرهنگی با کیفیت و استمرار نقش باغ کتاب تهران به عنوان قلب تپنده فعالیت‌های فرهنگی پایتخت است».

او بر این نکته تأکید کرد که در حال حاضر باغ کتاب به طور کامل فعال است و استقبال خوبی از آن می‌شود.

رمضانی در ادامه به تغییرات در بخش کتابفروشی کودک و نوجوان باغ کتاب تهران اشاره کرد و گفت: «کتابفروشی کودک و نوجوان که به دلیل ارتقا، بهینه‌سازی و تغییر بهره‌بردار موقتا به بخش سروستان باغ منتقل شده تا از تمام ظرفیت‌ها برای پاسخ‌گویی به مخاطبان استفاده شود و خدمات‌دهی به گروه‌های مخاطب در مسیر رشد و توسعه است».

طرز تهیه سوپ پاستای گرم ، سوپ خوش عطر پاییزی

تماشاخانه

حسین ممتاز : مرگ فقط یک نقص فنی است / ما آخرین نسل انسان نوع یک هستیم / چه اتفاقی برای آینده بشر رخ می‌دهد؟ (فیلم)

راز محبوبیت زهران ممدانی و شباهت های او با ترامپ (فیلم)

فیلم های دیگر