پژوهشگر ایرانی با طراحی سامانهای نوآورانه در زمینهی فوتونیک و کنترل امواج نوری، توانست نام ایران را در مجلهی معتبر نیچر (Nature) ثبت و شگفتی این بخش شود. این سامانه میتواند آینده رادارها، شبکههای ارتباطی و سامانههای هوشمند دفاعی را متحول کند و رخدادی متهورانه در دانش رادارها باشد.
زهرا ناصحی گشوییه، پژوهشگر هرمزگانی و دانشآموختهی مهندسی برق از دانشگاه شیراز با طراحی سامانهای پیشرفته در زمینهی فوتونیک و کنترل امواج نوری، توانسته است نام ایران را در مجلهی معتبر نیچر (Nature) ثبت کند.
این پژوهشگر جوان با پژوهشی در زمینه طراحی سامانههای نوری قابل تنظیم برای هدایت دقیق امواج نوری و مایکروویو، گامی نو در حوزهی فناوریهای مخابراتی و راداری برداشته است.
انقلابی در رادارهای نسل جدید
سامانه طراحیشده توسط این دانش آموخته دکترای مهندسی برق، قادر است زمان و زاویه عبور امواج را با دقت بسیار بالا تنظیم کند، ویژگیای که میتواند انقلابی در رادارهای نسل جدید، شبکههای پرسرعت ارتباطی و سامانههای هوشمند دفاعی ایجاد کند.
به زبان سادهتر، این سامانه از امواج نوری برای هدایت و کنترل امواج استفاده میکند که در مقایسه با سیستمهای الکترونیکی سنتی، مزایای زیادی همچون افزایش سرعت، دقت و کاهش مصرف انرژی را به ارمغان میآورد.
ناصحی در گفتوگوی با خبرنگار فارس در بندرعباس دربارهی هدف این پژوهش اظهار کرد: «هدف ما طراحی سامانهای بود که بتواند امواج را با دقت نوری کنترل کند؛ سامانهای سبک، سریع و قابلاعتماد که بتوان از آن در فناوریهای آینده بهره برد.»
این تحقیق با همکاری دکتر سید اسماعیل حسینی، استاد دانشگاه شیراز، انجام شده و نتایج آن در سال ۲۰۲۵ در مجلهی نیچر منتشر شده است.
نتایج این پژوهش تحت عنوان “Tunable Wideband Microwave Photonic Phase Shifter and True Time Delay Using a Waveguide Bragg Grating” در معتبرترین مجله علمی جهان منتشر گردید که نشاندهندهی توانمندی علمی جوانان ایرانی در عرصهی فناوریهای نوین است.



دستاوردی برای ایران
دستاورد ناصحی نه تنها به اعتبار علمی ایران در سطح جهانی افزوده است، بلکه به عنوان گامی مهم در توسعهی دانشهای پیشرفتهی نوری و فوتونیکی در کشور شناخته میشود. این پژوهش ثابت میکند که ایران در حال برداشتن گامهای مهم و نوآورانه در زمینهی فناوریهای نسل آینده است.
دانش رادار یک حوزه میانرشتهای وسیع است که مبانی فیزیک، الکترونیک، پردازش سیگنال و علوم کامپیوتر را در بر میگیرد. این فناوری از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون به طور پیوسته در حال پیشرفت است و امروزه به یک ابزار حیاتی در امنیت، حمل و نقل، هواشناسی و اکتشافات تبدیل شده است.
در فرآیند انعکاس امواج الکترومغناطیسی، امواج رادیویی وقتی به یک جسم (مانند هواپیما، کشتی، خودرو و...) برخورد میکنند، بخشی از انرژی آن به سمت فرستنده بازمیگردد. دریافت و تحلیل این دادهها به علم رادار معروف است.

منبع: خبرگزاری فارس