روش های تامین مالی کسب و کارهای کوچک و متوسط

عصر ایران / مدرسه کار و کسب ؛ دکتر علیرضا داداشی* - راه اندازی، رشد و توسعه هر کسب‌وکاری نیازمند تامین مالی است. کاری که اکثر صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط به تنهایی امکان انجام آن را ندارند.

دلایل ضرورت تامین مالی

کسب و کار نوپا، کوچک یا متوسط، به دلایل مختلفی نیازمند تامین مالی است که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهم کرد.

• راه اندازی کسب و کار

وقتی یک ایده خوب برای ایجاد کسب و کار با پتانسیل سودآوری و اشتغال زایی داریم، عملیاتی ساختن این ایده ما را نیازمند تامین سرمایه برای شروع و بعدتر، تداوم می سازد. هرکسب و کاری برای شروع نیازمند سرمایه و تامین مالی است. اغلب می توانیم با بودجه کمی شروع کنیم و به تدریج آن را افزایش دهیم تا بتوانیم کسب و کارمان را سرپا نگه داریم.

• سرمایه در گردش

سرمایه در گردش، تضمین کننده سلامت مالی یک کسب و کار در مسیر راه اندازی تا توسعه است. در اختیار نداشتن بودجه کافی می تواند تأثیرات منفی بر آینده کسب و کار ما بگذارد. در مقابل برخورداری از سرمایه متناسب و کافی، کمک می کند از فرصت های پیش روی کسب و کارمان حداکثر استفاده را برده و از آنها برای ارائه محصولات یا خدمات خود استفاده کنیم.

• خرید دارایی

یکی از احتیاجات اولیه در راه اندازی کسب و کار که تامین مالی را مهم می کند، تهیه دارایی های مورد نیاز است. ممکن است برای راه اندازی کسب وکار کوچک خود در آغاز راه تنها به یک لپ تاپ یا تامین فضایی در یک دفتر مشارکتی یا وب سایت و نظایر این نیاز داشته باشیم. یا شاید بسته به نوع کسب و کار لازم باشد وسایل نقلیه و ماشین آلات تهیه کنیم. خرید تجهیزات اداری و ابزار کار و فناوری اطلاعات و هر دارایی دیگری برای بهبود کار، ما را نیازمند استفاده از روشها و ابزارهای تامین مالی می کند.

• رشد و توسعه کسب و کار

اگر قصد داریم کسب‌وکارمان در بلندمدت گسترش یابد، برای تحقق برنامه‌های مان به بودجه کافی نیاز داریم. در فرآیند توسعه ممکن است استخدام نیروی انسانی و استعدادهای تازه، توسعه و ارتقاء محصولات و خدمات، توسعه دفتر کار و کارگاه در مقابل ما قرار داشته باشد. داشتن منابع مالی مناسب حرکت ما به سمت فرصت های جدید را ممکن می کند.

روش های تامین مالی

میزان نیاز مالی کسب و کار کوچک تابع نوع فعالیت، حوزه کاری، چارچوب زمانی و هدف و اندازه کسب و کار است. در اینجا چند روش برای تامین مالی کسب و کارهای کوچک را معرفی می کنم که بسته به نوع کسب و کار می توان از آنها استفاده کرد.

1. کمک مالی و مشارکت نزدیکان، دوستان و خانواده

یکی از اولین و ساده ترین راه های تامین مالی یک کسب و کار کوچک استفاده از کمک و مشارکت اطرافیان، دوستان یا افرادخانواده است.

مزایای این روش:

• عدم نیاز به ارائه پیشینه فعالیت
• ضرورت نداشتن ارائه ضامن و وثیقه. البته شاید نیازمند ارائه تعهدنامه یا سند مکتوب برای تضمین باشد. ولی به هر حال نیازی به طی فرآیند اداری مرسوم در روش های دیگر تامین مالی نیست.
• معافیت از پرداخت سود به تامین کنندگان. معمولا برای استفاده از این روش تامین مالی نیازی به پرداخت سود به اطرافیان و دوستان نداریم. اگر هم لازم باشد، معمولاً نرخ بهره به اندازه سایر روش های سرمایه گذاری نخواهد بود.

معایب این روش:

• انتظار بازگشت در کوتاه مدت. معمولاً انتظار این است که این وجوه در کوتاه مدت به تامین کنندگان بازگردانده شوند.
• عدم تامین به موقع. یکی دیگر از معایب احتمالی این روش تامین مالی، عدم تامین به موقع منابع است. از آنجا که الزام و تعهد رسمی از نزدیکان گرفته نمی شود، با در نظر گرفتن این که گاهی اوقات زودتر از زمان پیش بینی شده نیازمند وجوه هستیم ولی تعهدی برای همکاری از سوی تامین کنندگان مالی در زمان مورد نیاز ما وجود ندارد و این می تواند ما را با چالش پیش بینی نشده مواجه کند.

2. بانک ها و مؤسسات مالی

درخواست تسهیلات از بانک ها یکی از رایج ترین و شناخته شده ترین روش های تامین مالی کسب و کارهای کوچک است. اگر کسب‌وکاری بتواند واجد شرایط دریافت وام باشد، معمولاً می‌تواند از این شیوه استفاده کند.

مزایای این روش:

• زمان دار بودن دوره بازپرداخت. اغلب تسهیلات بانکی را می توان در مدت زمانی طولانی بازپرداخت کرد. بعضی از تسهیلات بانکی دارای دوران تنفس – فاصله بین دریافت تا اولین قسط- هستند.
• نرخ سود مناسب و به صرفه. نرخ سود تسهیلات بانکی معمولا تاحدی توافقی و منعطف هستند.
• امکان برخورداری از تضمینات و اعتبارات. در زمان تبدیل شدن به مشتری ارزنده بانکی، امکان استفاده از سایر خدمات بانکی از جمله ضمانتنامه و اعتبارات بانکی هم فراهم می شود که می تواند در زمان خود حلال بخش دیگری از مشکلات کسب و کار باشد.

معایب این روش:

• شرایط احتمالا دشوار. بانکها برای اعطای تسهیلات به افراد و کسب و کارها، شرایطی دارند که ممکن است از نظر ما، یا برای نیاز خاص ما، اتلاق عنوان سخت گیرانه برای آنها عنوان مناسبی آنها باشد. به خصوص اگر برند ما و کسب و کار ما به حد کافی شناخته شده نباشد. نیاز به تامین اعتبار پیش از درخواست تسهیلات، لزوم ارائه ضامن، شرایط احراز رتبه مناسب در فرآیند اعتبار سنجی زا دیگر دشواتری های مربوط به این روش تامین مالی است.
• کند بودن سرعت. فرآیند تامین مالی از طریق بانکها اغلب کند و نیازمند صرف زمان زیادی است. اگر برای تامین سرمایه فرصت کافی نداشته باشیم، این شیوه تأمین بودجه تبدیل به یک چالش مهم خواهد شد.

3. سرمایه گذاران شخصی یا شرکتی

اگر طرح کسب و کار ما مستعد آینده ای روشن و قابل دفاع باشد و توانایی مدیریت ما بتواند افراد یا شرکتها را مجاب نماید، شانس ما در جذب سرمایه گذاران شخصی یا شرکتی بیشتر خواهد بود. شاید حتی این فرصت را داشته باشیم که از بین سرمایه گذاران مختلف دست به انتخاب گزینه مورد انتظار خود بزنیم.

مزایای این روش:

• عدم نیاز به پرداخت سود مستمر. در مقایسه با روش تامین سرمایه از بانک، در این روش ضرورت پرداخت مستمر سود در زمانهای تعیین شده و با انعطاف کمتر ما را گرفتار نخواهد کرد. با افراد و شرکتها می توان بر روی مقادیر و زمانهای بازپرداخت راحت تر توافق کرد.
• مشارکتی بودن. حضور شرکتها و اشخاص سرمایه گذار، اغلب به شکل سرمایه گذاری از نوع مشارکتی است، یعنی سرمایه گذار در سود و زیان – هر دو- سهیم می شود. البته توصیه منطقی این است که جوانب مثبت و منفی امر را بسنجیم و سپس برای جذب سرمایه از این طریق تصمیم گیری کنیم.

معایب این روش:

• انتظار اعطای سهام. اغلب اشخاص و شرکتها در ازای تامین سرمایه، برخورداری از مقداری از سهام کسب و کار را پیشنهاد می دهند.
• زمان بر بودن فرآیند. یافتن شخص یا شرکتی به عنوان تامین کننده سرمایه درد بسیاری موارد زمان بر است. به ویژه که با توجه به رشد روزافزون تعداد کسب و کارها، رقابت بر سر جذب سرمایه گذار بسیار بالاست و این ممکن است کسب و کار ما را با چالش بزرگ مواجه کند.

نهایتاً:

در راه اندازی، پیشبرد و توسعه کسب و کار تامین سرمایه یک چالش اساسی و ناگزیر است که هم کسب و کارهای نوپا ، کوچک و متوسط با آن مواجهند و هم کسب و کارهای قدیمی و صاحب نام و شناخته شده.

یافتن منبع یا منابع مناسب برای غلبه بر این چالش، یک ضرورت است و طبیعتا نیازمند شناخت راه های گوناگون تامین مالی هستیم. در کنار آن، آشنایی با مزایا و معایب هر یک از روشهای مورد اشاره می تواند چراغ راهی باشد برای انتخاب ئدرست تر و حساب شده تر منبع تامین مالی.

ذکر این نکته هم ضروری است که روش های دیگری هم برای این کار وجود دارند که بسته به نوع کسب و کار، نوع نیاز و شرایط حاکم بر کسب و کار خود می توانیم نسبت به انتخاب آنها اقدام کنیم.

________________________________________

* دکتر علیرضا داداشی
  نویسنده و مدرس مدرسه کار و کسب عصر ایران
- دکترای مدیریت بازاریابی
- مدیر و بنیانگذار گروه «مشاوره، آموزش و تحقیقات بازار خوشه‌چین»
- مشاور کسب و کارهای نوپا، کوچک و متوسط
- پژوهشگر بازار و کسب‌و‌کارها
- نویسنده بیش از 60 مقاله در فروش و بازاریابی
- مولف کتاب: بیست گفتار فروش و بازاریابی- کتاب همراه فروشندگان و بازاریابان
- مترجم کتاب راهنمای استراتژیست‌ها اثر تیموتی گالپین
-بازرس اصلی انجمن علمی مدیریت کسب و کار ایران

پایان تلخ یک جابه‌جایی جنجالی؛ حسینی پشت سد اخباری، آدان پشت دروازه‌بان ایرانی

بیشتر بخوانید:

ساختار سازمانی کسب و کارهای کوچک - نحوه عمل و مثال‌ها

"کافی"؛ کلمه ای قدرتمند در کسب و کار!

4 واقعیت در مورد تامین مالی

تماشاخانه

شادی زیبای دختران والیبالیست ایرانی پس از قهرمانی را ببینید (فیلم)

ببینید بیمار مبتلا به هاری چطور از آب دوری می‌کند (فیلم)

فیلم های دیگر