در دورهای که تلفنهای همراه از ابزاری کاربردی به نمادی از مد و شخصیت تبدیل میشدند، شرکتهای مختلف به دنبال نوآوری در طراحی بودند. گوشیهای عجیب سری Xelibri از زیمنس، تلاشی بلندپروازانه برای پیشی گرفتن از رقبایی چون نوکیا بود. این مجموعه با تمرکز بر ظاهری فراتر از زمان و تبلیغاتی نامتعارف، قرار بود قواعد بازی را تغییر دهد. اما آیا صرفاً ظاهر خاص برای موفقیت در بازار آن روزها کافی بود؟
به گزارش گجت نیوز، در اوایل دهه ۲۰۰۰، تلفنهای همراه به سرعت در حال تبدیل شدن از ابزارهایی زمخت و صرفاً کاربردی به گجتهای چندمنظوره و نمادهای مد بودند. زیمنس که در آن زمان یکی از برندهای بزرگ تلفن در اروپا محسوب میشد، به دنبال ورود قدرتمند به بازار نوپای تلفنهای مد روز بود. رودی لامپرشت، یکی از اعضای هیئت مدیره وقت زیمنس، ایده اصلی این پروژه را مطرح کرد. او میخواست زیمنس با ارائه چیزی بیسابقه، توجه ترندسترهای جهانی را جلب کند و جای پایی در بازارهای خارج از اروپا به دست آورد. جورج اپلینگ مسئولیت رهبری این بخش تازه تاسیس، یعنی Xelibri را بر عه گرفت.
اولین مجموعه از گوشیهای زیمنس Xelibri با نام Space on Earth یا «فضا روی زمین» در اوایل سال ۲۰۰۳ عرضه شد. این مجموعه شامل چهار گوشی بود که هدفشان ارائه محصولاتی فرازمینی بود. طراحی این گوشیها واقعاً منحصر به فرد و آیندهنگرانه بود؛ حتی سادهترین مدل، Xelibri 1، شبیه به محصولی از فیلمهای علمی تخیلی به نظر میرسید و مدلهای Xelibri 2 و Xelibri 4 به شدت یادآور «ارتباطگرهای سری Star Trek بودند. زیمنس برای این گوشیهای عجیب یک کمپین تبلیغاتی بسیار غیرعادی و عجیبتر از تبلیغات آن زمان پلیاستیشن راهاندازی کرد.
دومین مجموعه با عناوین فشن اکستراواگانزا یا جشن مد و Beauty for Sale یا «زیبایی برای فروش» در اکتبر ۲۰۰۳، حدود شش ماه پس از عرضه سری اول، معرفی شد. این بار طراحی گوشیها توسط یک استودیوی خارجی به نام آیدئو انجام شد و الهامگرفته از دنیای مد و فشن بود. از جمله این مدلها میتوان به Xelibri 6 اشاره کرد که ترکیبی از تلفن و جعبه پودر آرایشی بود و دارای دو آینه و طراحی تاشو گرد بود. Xelibri 8 نیز یک بیانیه مد واقعی بود که طراحی شده بود تا به عنوان گردنبند حمل شود. مجموعه «فشن اکستراواگانزا» پایان خط تولید Xelibri بود. زیمنس در نیمه اول سال ۲۰۰۴ این خط تولید را متوقف کرد و تنها یک سال بعد، بخش تلفن خود را به شرکت BenQ فروخت.
پس از تنها دو مجموعه و هشت مدل، عمر سری Xelibri به پایان رسید. دلیل اصلی توقف تولید، آمار فروش فاجعهبار بود. کل این سری تنها ۷۸۰ هزار دستگاه فروش داشت که به معنای کمتر از ۱۰۰ هزار دستگاه برای هر مدل است. قیمت بالای این گوشیها نیز یکی از عوامل شکست بود؛ ارزانترین مدل ۱99 یورو (معادل حدود ۳۲۱ یورو امروزی) و گرانترین مدل ۳۹۹ یورو (معادل تقریباً ۷۰۰ دلار امروزی) قیمت داشتند.
جورج اپلینگ، طراح اصلی Xelibri، طراحی و ظاهر فانتزی را بر عملکرد و کارایی اولویت داده بود. او معتقد بود که مردم به زودی چندین تلفن فشنمحور خواهند داشت تا با حال و هوا یا لباس خود هماهنگ کنند. در حالی که بخشی از این ایده درست بود، اما گوشیهای زیمنس Xelibri بیش از حد به سمت «تلفن مد» بودن سوق پیدا کردند و از ویژگیها، کیفیت ساخت و سهولت استفاده غافل شدند. این گوشیها از پلاستیک با کیفیت پایین ساخته شده بودند و حس کالاهای ارزانقیمت را منتقل میکردند.
از نظر امکانات نیز، گوشیهای Xelibri از رقبا عقب بودند. نسل اول این گوشیها با نمایشگرهای تکرنگ عرضه شدند، در حالی که در آن زمان اوج گسترش گوشیهای رنگی بود. نسل دوم اگرچه نمایشگر رنگی داشت، اما فاقد دوربین داخلی بود که در اوایل دهه ۲۰۰۰ بسیار محبوب شده بود. رابط کاربری (UI) این گوشیها نیز کند و پر از تاخیر بود و استفاده از آنها، به خصوص مدلهای بدون صفحه کلید، بسیار دشوار بود. برای مثال، شمارهگیری روی Xelibri 8 کاری طاقتفرسا بود.
شرکتهایی مانند نوکیا و بعدها موتورولا با مدلهایی مانند موتورولا ریزر وی ۳ (Motorola Razr V3) نشان دادند که طراحی چشمنواز لزوما نباید مانع از کارایی شود. این گوشیها ضمن ظاهری جذاب، صفحه کلید معمولی و مجموعهای از ویژگیهای مورد انتظار کاربران را ارائه میدادند.
در نهایت، سری Xelibri تمام تخممرغهای خود را در سبد طراحی گذاشت که برای موفقیت در بازار رقابتی آن زمان کافی نبود. با این حال، با وجود شکست تجاری بزرگ، گوشیهای عجیب Xelibri یکی از منحصر به فردترین خطوط تولید تلفن همراه تاریخ باقی ماندهاند و هنوز هم سر علاقهمندان به تلفنهای قدیمی را به خود جلب میکنند. این شاید آن میراثی نبود که زیمنس انتظار داشت، اما به هر حال میراثی است ماندگار.