از زواره تا تهران؛ بررسی زلزله ۵.۳ ریشتری

جمعه، یازدهم مهر ماه جاری زمین لرزه‌ای به بزرگی ۵.۳ ریشتر حوالی زواره استان اصفهان را لرزانده است. پس از وقوع این زلزله که در تهران و چند شهر دیگر نیز احساس شده، چند پس‌لرزه دیگر نیز در زواره گزارش شده است.

به گزارش اعتماد، به گفته «منصور شیشه‌فروش»، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان؛ زلزله ۵.۳ ریشتری زواره به تعدادی از اماکن مسکونی و بناهای ساختمانی و ابنیه تاریخی در شهرها و روستاهای منطقه زواره خسارت وارد کرده و باعث ترک شده است. 

چند ساعت بعد نیز زمین لرزه‌ای به بزرگی ۴.۴ ریشتر حوالی جبالبارز استان کرمان را لرزانده که هنوز خسارت‌های احتمالی این زمین لرزه گزارش نشده است. 

همچنین چهاردهم مهر ماه زمین لرزه‌ای به بزرگی ۳.۵ ریشتر در شهرستان اردستان به وقوع پیوسته است.

حالا با توجه به این زمین لرزه‌هایی که طی چند روز اخیر رخ داده با رییس مرکز پیش‌بینی زلزله و استاد گروه زلزله‌شناسی مهندسی و پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی گفت‌وگو شده است.

 «مهدی زارع» در این باره می‌گوید: «وقوع دوازده زلزله با بزرگای بیش از ۴ پس از زلزله با بزرگای ۵.۳ در ساعت ۵ دقیقه بامداد ۱۱ مهر ۱۴۰۴ در زواره رخ داده که ۴ پس‌لرزه از آن‌ها، پس‌لرزه‌های زلزله یاد شده در روز اول بوده‌اند. پس‌لرزه‌های زلزله زواره با بزرگای ۲و۵ تا ۳، یک مورد در روز شنبه و یک رخداد تا بعدازظهر یکشنبه گزارش شده است.

در روز جمعه ۱۱ مهر نیز یک زمین لرزه با بزرگای ۴.۳ در دهبکری در جبالبارز کرمان رخ داده است. این محل در نزدیکی رخداد زمین لرزه اوایل سده بیستم ۲۲ سپتامبر ۱۹۲۳ لاله‌زار کرمان با بزرگای ۶.۷ رخ داد (۳۱ شهریور ۱۳۰۲ شمسی). روندهای زمین‌ساختی شمال غربی-جنوب شرقی در منطقه نخلک-زواره در ایران مرکزی، یکی از مرزهای یک زیر ورقه قاره‌ای است. سامانه گسلی کویر بزرگ (درونه) با روند شمال شرقی-جنوب غربی یک گسل امتداد لغز بزرگ، با طول بیش از ۸۰۰ کیلومتر و در سه قطعه در شمال ناحیه لوت قرار دارد و انتهای قطعه غربی آن به ناحیه نخلک می‌رسد.» 

زارع در ادامه می‌گوید: «قطعه غربی یک گسل امتداد لغز چپگرد است و در شمال زواره با روند گسله‌های شمال‌غرب-جنوب‌شرق با ساز و کار امتداد لغز راستا لغز راستگرد یک پهنه تلاقی ایجاد می‌کند. روندهای زمین‌ساختی شمال‌غربی-جنوب‌شرقی در منطقه نخلک-زواره ایران مرکزی یک مرز زمین‌ساختی مهم هستند که دست‌کم از زمان زمین‌شناسی حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند، ولی امروز نیز شواهدی از فعالیت نشان می‌دهند.

این مرز ساختاری با چیزی که زلزله‌شناسان به آن نبود لرزه‌ای می‌گویند، مشخص می‌شود و پتانسیل بالایی برای یک زلزله بزرگ و مخرب دارد. لرزه‌خیزی فعلی و دستگاهی که توسط شبکه‌های مدرن ثبت شده، در این پهنه کم تا متوسط است. این‌عدم فعالیت فعلی دقیقا همان چیزی است که آن را بسیار خطرناک می‌کند. این به عنوان نشانه‌ای از قفل شدن گسل و تجمع فشار تفسیر می‌شود. بخشی از این روند ساختاری در شمال زواره تا محدوده کاشان مدت زیادی است زلزله بزرگی را تجربه نکرده است.» 

رییس مرکز پیش‌بینی زلزله همچنین می‌گوید: «تغییر شکل ذخیره شده در نهایت باید آزاد شود و چنین نبودهایی را به محتمل‌ترین مکان‌ها برای زلزله‌های بزرگ آینده تبدیل می‌کند. از آنجا که گسل قفل شده است، این حرکت به صورت لرزه‌ای (از طریق خزش) یا در زلزله‌های کوچک آزاد نمی‌شود.

در عوض، انرژی کرنش الاستیک در پوسته اطراف گسل در حال افزایش است. هنگامی که تنش از مقاومت اصطکاکی گسل بیشتر شود، گسل در یک زلزله بزرگ پاره می‌شود. ارایه یک احتمال دقیق (مثلا ۳۰درصد در ۳۰ سال) بدون مطالعات دیرینه لرزه‌شناسی روی روندهای ساختاری منطقه زواره و کاشان بودن آزمایشات دقیق برای هر قطعه دشوار است و الزامی است که مطالعات دقیق دیرینه لرزه‌شناسی روی این روند انجام شود.

منطقه نخلک-زواره، با روند شمال غربی-جنوب شرقی باید به عنوان در مرحله انباشت کرنش تفسیر شود، ولی باید توجه کنیم که میزان تغییر شکل در این پهنه زیاد نیست و رخداد زمین لرزه‌های ۶ یا بزرگ‌تر در بازه‌های صرفا هر سد یا بزرگ‌تر ممکن است. از سوی دیگر لازم است تا پژوهش‌های دیرینه لرزه‌شناسی برای تدقیق دوره بازگشت و اندازه بزرگای مورد انتظار زمین لرزه در این پهنه انجام شود.» 

نگاهی به مهم‌ترین زلزله‌های ثبت شده در چند روز اخیر 

شنبه ۵ مهر ماه، زمین لرزه‌ای به بزرگی ۴.۶ در گمیش‌تپه در استان گلستان رخ داد و کانون آن در ۲۰ کیلومتری گمیش‌تپه، ۳۴ کیلومتری بندر ترکمن و ۳۶ کیلومتری سیمین‌شهر این استان بوده است. 

یکشنبه ۶ مهر ماه، زلزله‌ای به قدرت ۴.۲ فیروزان شهرستان نهاوند در جنوب غربی استان همدان را لرزاند. عمق این زلزله در۱۰ کیلومتری و در ۱۳ کیلومتری فیروزات استان همدان، ۱۸ کیلومتری کرمانشاه و ۲۴ کیلومتری هفت چشمه استان لرستان گزارش شد. یکشنبه ۶ مهر ماه، زیارتعلی استان هرمزگان زلزله‌ای به بزرگای ۳ در عمق ۹ کیلومتری را تجربه کرد و کانون آن در ۱۶ کیلومتری زیارتعلی این استان و ۲۲ کیلومتری نودژ استان کرمان و ۳۴ کیلومتری منوجان استان کرمان بوده است. 

یکشنبه ۶ مهر ماه، هجدک استان کرمان با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۸ در عمق ۷ کیلومتری لرزید. 

دوسنبه ۷ مهر ماه، در هجدک استان کرمان زمین لرزه‌ای به بزرگای ۳.۷ در عمق ۸ کیلومتری رخ داد و کانون آن در ۶۱ کیلومتری هجدک، ۶۵ کیلومتری راور و ۷۹ کیلومتری چترود استان کرمان بوده است. 

دوشنبه ۷ مهر ماه، در کوخرد استان هرمزگان زلزله ۲.۹، هجدک استان کرمان زلزله ۲.۵، در دهدشت استان کهگیلویه و بویراحمد زلزله ۲.۹، نصرت‌آباد استان سیستان و بلوچستان زلزله ۲.۷، نورآباد استان فارس سه زلزله ۲.۸، گرگان استان گلستان زلزله ۲.۶، سرگز استان هرمزگان زلزله ۲.۹، گزیک استان خراسان جنوبی زلزله ۲.۵، غرق‌آباد استان مرکزی زلزله ۲.۶، خانه زنیان استان فارس زلزله ۲.۵ رخ داد. 

دوشنبه ۷ مهر ماه، در دوگنبدان استان کهگیلویه و بویراحمد زلزله‌ای به بزرگای ۳.۲ در عمق ۱۴ کیلومتری به ثبت رسید و کانون آن در ۲۸ کیلومتری دوگنبدان و ۳۵ کیلومتری دهدشت استان کهگیلویه و بویراحمد و ۳۱ کیلومتری بهبهان استان خوزستان گزارش شد. دوشنبه ۷ مهر ماه، قطور استان آذربایجان غربی زلزله‌ای به بزرگای ۳ در عمق ۵ کیلومتری را تجربه کرد و رومرکز این رخداد لرزه‌ای در ۱۵ کیلومتری قطور، ۲۶ کیلومتری تازه شهر و ۳۰ کیلومتری سلماس این استان گزارش شد. 

سه‌شنبه ۸ مهر ماه، در سنگان استان خراسان رضوی زلزله ۲.۷، سربیشه استان خراسان جنوبی زلزله ۲.۶، رشتخوار استان خراسان رضوی زلزله ۲.۹، اشترینان استان لرستان زلزله ۲.۹، گمیش‌تپه استان گلستان زلزله ۲.۵، خانه زنیان استان فارس زلزله ۲.۵ رخ داد. 

سه‌شنبه ۸ مهر ماه، در حاجی‌آباد استان خراسان جنوبی زمین لرزه‌ای به بزرگای ۳.۷ در عمق ۱۰ کیلومتری به ثبت رسید و کانون آن در ۲۰ کیلومتری حاجی آباد، ۲۸ کیلومتری زهان و ۵۰ کیلومتری قهستان این استان به ثبت رسید. 

چهارشنبه ۹ مهر ماه، در امیریه استان سمنان زلزله ۲.۷، شهداد استان کرمان زلزله ۲.۷، قلعه قاضی استان هرمزگان زلزله ۲.۹، برازجان استان بوشهر زلزله ۲.۵، به ثبت رسید. 

پنجشنبه ۱۰ مهر ماه، در فاضل‌آباد استان گلستان زلزله ۲.۵، آرین شهر استان خراسان جنوبی زلزله ۲.۵، نطنز استان اصفهان زلزله ۲.۶، مشکین‌دشت استان البرز زلزله‌ای به بزرگای ۳ در عمق ۸ کیلومتری رخ داد و رومرکز آن در ۳ کیلومتری مشکین‌دشت، ۷ کیلومتری کرج و ۱۱ کیلومتری گرمدره این استان بوده است. 

پنجشنبه ۱۰ مهر ماه، جبالبارز استان کرمان با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۶ در عمق ۵ کیلومتری به ثبت رسید و رومرکز آن در ۲۶ کیلومتری جبالبارز، ۵۰ کیلومتری بم و ۵۰ کیلومتری درب بهشت این استان گزارش شد. زلزله ۲.۸ از دیگر رخدادهای لرزه‌ای این منطقه بوده است.

پنجشنبه ۱۰ مهر ماه، درفول استان خوزستان با زمین لرزه‌ای به بزرگای ۳.۱ در عمق ۱۲ کیلومتری لرزید و کانون این رخداد لرزه‌ای در ۴ کیلومتری دزفول، ۸ کیلومتری اندیمشک و ۱۹ کیلومتری میانرود این استان بوده است. جمعه یازدهم مهر ماه، در زواره استان اصفهان زلزله‌ای به بزرگای ۵.۳ در عمق ۱۰ کیلومتری رخ داد و کانون آن در ۶۴ کیلومتری زواره، ۷۸ کیلومتری اردستان و ۷۸ کیلومتری مهاباد این استان گزارش شد.

زلزله‌های ۳.۱ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۲.۹، ۳ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۲.۸، ۳.۳ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۳.۱ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۳ در عمق ۱۰ کیلومتری از دیگر رخدادهای لرزه‌ای این منطقه است. جمعه یازدهم مهر ماه، سوئیشه استان کردستان زلزله ۲.۶ و تسوج استان آذربایجان شرقی دو زلزله ۲.۸ و ۲.۶ را تجربه کردند.

تماشاخانه

شکیبا ؛ دختری موتورسوار پشت فرمان آزادی / او سال‌ها خودش را مرد جا می‌زد تا فقط بتواند موتورسواری کند / با دختری جسور در تهران آشنا شوید (فیلم)

اسکناس‌های قدیمی دوره پهلوی چقدر می‌ارزند؟ (فیلم)

فیلم های دیگر