عصر ایران ؛ حسن ظهوری ــ سید محمدرضا موالیزاده، استاندار خوزستان، اعلام کرد یکی از فلرهای نفتی فعال در کمپ نفتی منطقه، گاز ترش H₂S یا همان گاز اسیدی و سمی تولید میکند و تأکید کرد که خاموشی این فلر در دستور کار قرار دارد. او گفت: «این گاز سمی است و باید حتماً خاموش شود. در حال پیگیری هستیم تا این کار انجام شود.»
فلر مورد اشاره یکی از صدها فلر نفتی است که سالهاست در میدانهای نفتی اطراف اهواز میسوزند و مشکلات فراوانی برای محیط زیست و سلامت مردم منطقه ایجاد کردهاند. گازهای سمی حاصل از سوختن این فلرها، سلامت روستاهای اطراف را به خطر انداخته و به گفته کارشناسان، یکی از عوامل اصلی افزایش بیماریهای تنفسی در خوزستان است.
جعفر مجدمی، رئیس شورای اسلامی بخش غیزانیه، با اشاره به سابقه طولانی فعالیت این فلرها گفت: «از زمان اکتشاف نفت، مردم منطقه شاهد سوختن این فلرها بودهاند. این آتشها علاوه بر هدررفت سرمایه ملی، یکی از مهمترین منابع آلودگی زیستمحیطی در غیزانیه و مناطق نفتخیز خوزستان است.»
فلرهای «کریتکمپ» در منطقهای صنعتی واقع در بخش مرکزی اهواز، نزدیک دهستان مشرحات و روستای کریتبرمی قرار دارند. این منطقه در فاصله ۱۵ تا ۲۰ کیلومتری شهر اهواز است و فلرهای آن زیرمجموعه شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و شرکت بهرهبرداری نفت و گاز کارون محسوب میشوند. کارشناسان میگویند دود و گازهای این فلرها بر بیش از ۸۰ روستا، از جمله غیزانیه، و حتی بر زندگی عشایر فصلی تأثیر منفی گذاشته است.
به گفته کارشناسان، روزانه بین ۶ تا ۱۵ میلیون مترمکعب گاز ترش سوزانده میشود که معادل تولید ۹ میلیون تن آلاینده گازی است. نبود سامانههای جمعآوری گاز باعث شده فلرها به شکل ناقص بسوزند و گاز خطرناک هیدروژن سولفید (H₂S) در فضا منتشر شود. با هدف جمعآوری این فلرها، در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ قراردادی با عنوان «قرارداد ۲۸ مخزن» منعقد شد، اما بنا به گفته اهالی منطقه، تاکنون اقدام چشمگیری در این زمینه دیده نشده است.
مجدمی در این باره گفت: «چند سال است این قرارداد در مناطق نفتخیز جنوب فعال شده، اما جمعآوری فلرها را در عمل نمیبینیم.»
فلرهای پتروشیمی نیز به گفته ساکنان، در انتشار گازهای سمی نقش دارند. گازهای حاصل از آنها در برخورد با رطوبت به اسید سولفوریک تبدیل میشوند که به شدت برای سیستم تنفسی انسان و جانوران مضر است. این آلودگیها به خاک و آبهای سطحی هم نفوذ کرده و حاصلخیزی زمین را کاهش داده است.
از دیگر پیامدهای فعالیت فلرها، خشک شدن تالابهای اطراف مانند غیزانیه، شریفه و منصوری است که بر اثر برداشت بیرویه آب برای عملیات نفتی از بین رفته و به کانونهای گردوغبار تبدیل شدهاند. همچنین ورود مواد نمکزدایی حاصل از فرآیند تولید نفت به خاک و آبهای سطحی، آلودگی گستردهتری بهجا گذاشته است.
گزارشهای میدانی نشان میدهد تماس با این مواد و گازهای سمی حتی بر حیوانات وحشی هم اثر گذاشته و باعث ریزش مو و تغییر رنگ پوست آنها شده است. ساکنان منطقه نیز از افزایش بیماریهای تنفسی، قلبی و حتی اختلالات هورمونی و کلیوی خبر میدهند. یکی از اهالی میگوید: «فرزندان من و بیشتر همسایهها روزانه از اسپریهای تنفسی استفاده میکنند و مشکلات ریوی شدیدی دارند.»
با این حال، استاندار خوزستان وعده داده که راهکارهایی برای استفاده ایمن از گازهای همراه نفت در دست بررسی است. او گفت: «برای این گازها چند راه وجود دارد؛ یا باید به چاه تزریق شوند تا به استخراج نفت کمک کنند، یا به سوخت تبدیل شوند، یا برای تولید گوگرد به کار بروند.»
موالیزاده افزود: «طبق برنامهریزی انجام شده، تا پایان سال ۱۴۰۵ باید چارچوب خاموشی فلرها مشخص شود تا در سال ۱۴۰۶ دیگر هیچ فلر فعالی در خوزستان روشن نباشد. امیدواریم این کار با جدیت دنبال شود.»
هدف از این طرح، کاهش چشمگیر آلودگی هوای اهواز و روستاهای اطراف است، اما هنوز مشخص نیست چگونه در کمتر از یکسالونیم باقیمانده تا پایان مهلت، دهها فلر فعال خاموش و خسارتهای زیستمحیطی جبران خواهند شد.