چه زیبا ! ارکستر سمفونیک تهران به رهبری پانیذ فریوسفی

عصر ایران ؛ نهال موسوی - برای اولین بار در تاریخ ارکستر سمفونیک تهران، یک زن هدایت ارکستر را بر عهده گرفته است و کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری پانیذ فریوسفی چهارشنبه ۲۲ آبان در تالار وحدت برگزار شد.

این انتخاب نمادین است، ارکستر سمفونیک تهران یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین نهادهای موسیقی کلاسیک در کشور است، بنابراین رهبری آن توسط یک زن، پیام قدرتمندی درباره شکستن موانع جنسیتی در فرهنگ موسیقی می‌دهد. 

فریوسفی خودش در همین رابطه گفته است که «هنر از جنس انسان است، نه زن و مرد» این دیدگاه بیانگر یک رویکرد جدید به رهبری و خلاقیت هنری است، که می‌تواند الهام‌بخش نسل‌های بعدی هنرمندان باشد.

فریوسفی سابقه طولانی در موسیقی دارد: او تحصیلات خود را در هنرستان موسیقی تهران آغاز کرده و سپس در کنسرواتوار کمیتاس در ارمنستان تحصیل کرده است. نقش او در ارکستر تنها به رهبری محدود نیست بلکه خود او در ارکستر فیلارمونیک تهران به عنوان کنسرت‌مایستر (رهبر ویولن) فعالیت داشته است.

این کنسرت با عنوان «دیارِ سیمرغ» در تالار وحدت اجرا شد. برنامه اجرا شامل آثار آهنگسازان ایرانی گلفام خیام و آفتاب درویشی بود، در کنار قطعاتی از شوبرت، سیبلیوس، و آرام خاچاطوریان. به‌ویژه قابل توجه است که در بخش ایرانی، تمرکز بر آثار آهنگسازان زن بود: اجرای «سیمرغ» و «زمزمه» گلفام خیام، و قطعه «دیار» از آفتاب درویشی. 

این انتخاب قطعات به‌طور نمادین با حضور فریوسفی همخوانی دارد و نشان‌دهنده تأکید بر حضور خلاقانه زنان در هر سطح موسیقی، چه در رهبری ارکستر و چه در خلق اثر.

انتخاب فریوسفی توسط بنیاد رودکی و شورای هنری ارکستر، به گفته خودش، «نشانه‌ای از اعتماد و حمایت به زنان در موسیقی کلاسیک ایران» است. او مراتب قدردانی‌اش را نیز از ناصر حیدریان، رهبر دائمی ارکستر، ابراز کرد و از حمایت او تشکر کرد که به گفته فریوسفی «به شکلی پدرانه و دلسوز در این مسیر او را همراهی کرده است». 

مخاطبان نیز این اجرای تاریخی را با شور و تحسین استقبال کردند؛ عکس‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای از تشویق‌های گرم در پایان کنسرت حکایت دارد. 

از منظر نمادین، این رویداد می‌تواند در آینده به عنوان یکی از نقاط عطف در تاریخ زنان در موسیقی کلاسیک ایران ثبت شود، و انگیزه‌ی بیشتری برای مشارکت زنان در رهبری ارکسترها فراهم کند.

این موفقیت می‌تواند الهام‌بخش زنان جوانی باشد که علاقه‌مند به رهبری ارکستر یا فعالیت حرفه‌ای در موسیقی کلاسیک هستند. حضور فریوسفی در این جایگاه مهم، نشان می‌دهد که مسیر پیش‌روی باز شده است.

اگرچه این رویداد نمادین است، اما باید دید آیا این‌گونه انتصاب‌ها به روندی پایدار تبدیل خواهد شد یا صرفاً یک حرکت نمادین موقتی است. در برخی گزارش‌ها آمده که یکی از دلایل کمبود رهبران زن در ایران، عدم وجود آموزش تخصصی رهبری ارکستر در برخی مراکز است.  این موضوع ر هم می‌توان از طریق تقویت دوره‌های رهبری در کنسرواتوارها، دانشگاه‌ها و مدارس موسیقی رفع کرد.

با اجرای قطعات بانوان آهنگساز ایرانی در این کنسرت، پیامی مهم به جامعه هنری ارسال شده است: زنان نه ‌تنها در اجرای موسیقی، بلکه در خلق آن نیز نقشی فعال و ارزشمند دارند. این می‌تواند به تشویق پژوهش، انتشار و اجرایی بیشتر آثار زنان آهنگساز در ایران منجر شود.

فریوسفی با پیشینه تحصیلی بین‌المللی و تجربه همکاری با ارکسترهای مختلف، می‌تواند به‌عنوان پلی میان موسیقی کلاسیک ایران و صحنه جهانی عمل کند. این امر به ارتقاء جایگاه ارکستر سمفونیک تهران در سطح بین‌المللی کمک می‌کند و امکان تبادل فرهنگی را افزایش می‌دهد.

انتخاب رهبر زن برای ارکستر سمفونیک تهران ممکن است نشانه‌ای از تحول تدریجی در نهادهای موسیقایی باشد: نهادهایی که پیش‌تر ممکن بود انتقاداتی درباره تبعیض جنسیتی را نادیده بگیرند، اکنون از اعتماد بیشتری به استعداد و مهارت‌های زنان برخوردار شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

ارکستر سمفونیک تهران برای ایران می‌نوازد ؛ نوای میهن‌دوستی در قلب پایتخت به صورت رایگان

یک ارکستر فیلارمونیک متفاوت در تالار وحدت

تماشاخانه

امنیت یا شوآف؟ چه کسانی در دانشگاه آزاد بابل می‌توانستند به بهنوش طباطبایی حمله کنند (فیلم)

آسمان ابری گردشگری ایران از قبل تا بعد از برگشتن تحریم‌های سازمان ملل متحد (فیلم)

فیلم های دیگر