احتمال ایجاد پایگاه نظامی ایران در تاجیکستان

تاجیکستان برخلاف سایر کشورهای آسیای میانه که موضع خود را در مورد برنامه هسته ای ایران به طورعلنی اعلام نکرده اند، موضع خود را به طورعلنی درزمان سفرماه ژانویه سال دوهزارو ده امامعلی رحمان به تهران اعلام و تاکید کرده که دوشنبه به عنوان متحد راهبردی تهران ازبرنامه هسته ای صلح آمیز آن درتمامی مراحل حمایت می کند.

به گزارش شبکه خبری صداقت، پایگاه اینترنتی انستیتو خاورمیانه روسیه نوشت: ایران طی دو دهه اخیر به طور برنامه ریزی شده حضور خود را درمنطقه آسیای میانه گسترش داده و در گفتگوی آن با تنها کشور غیر ترک زبان منطقه یعنی تاجیکستان ،روابط همه جانبه بیش از هر چیز دیگر مورد تاکید قراردارد.

بنا بر این گزارش، تاجیکستان تنها کشورمنطقه آسیای میانه است که با ایران روابط نظامی دارد. این نوع همکاری بر تبادل دائمی هیاتها و رایزنی در خصوص مشکلات امنیتی مبتنی است و تنها کاردار نظامی ایران درمنطقه در دوشنبه قراردارد.

 البته طرفین تاکید دارند که همکاریهای نظامی آنها هیچ کشور ثالثی را تهدید نمی‌کند. تمایل ایران به همکاری نظامی با تاجیکستان خیلی قابل توجه است. ضمنا تاجیکستان با توجه به وخامت قابل توجه روابط با روسیه و ازبکستان بیش از هرزمان دیگر به حمایت یک متحد قوی نیازمند است و دو طرف یادداشت تفاهم‌هایی درزمینه همکاریهای فنی و نظامی و آموزش کادرها امضا کرده اند.

نکته قابل توجه این است که تهران به منظور تامین امنیت منطقه خواهان توسعه همکاریهای نظامی با افغانستان دیگرکشور فارسی زبان نیز هست و این همکاری را برای مبارزه با مواد مخدر و تروریسم بین‌المللی مفید می‌داند.

به گفته برخی کارشناسان ایران مایل است پایگاهی نظامی درتاجیکستان ایجاد کند تا درحد قابل توجهی ازتاثیرعملیات نیروهای بین المللی در افغانستان بکاهد. به هرحال این کشور وامهایی برای رفع نیازهای ارتش تاجیکستان و خرید تجهیزات نظامی و ارتباطی دراختیار دوشنبه قرار می‌دهد و آمادگی کمک و ارائه خدمات پزشکی به نظامیان و اعزام مشاوران نظامی به منظور آموزش سربازان این کشور با هزینه خود را هم دارد. ایرانیها همچنین آمادگی خود را برای بازسازی فرودگاه نظامی آینی در نزدیکی دوشنبه اعلام کرده‌اند.

کمک ایران به تاجیکستان که سالها با جنگ داخلی درگیر بود، بر این اصل مبتنی است که آن را شریک سیاسی اصلی خود در منطقه خاورمیانه و بخش لاینفک ایران بزرگ می‌داند. نفوذ فرهنگی ایران درتاجیکستان خیلی قابل توجه است و در عین حال همکاری های تجاری واقتصادی دو کشور هم به طور فعالی درحال گسترش است و به همکاریهای دوجانبه تبدیل شده است. یکی از وجوه تمایز همکاریهای دو کشور، متنوع بودن جهات آن است که درمنطقه بی سابقه است.

برخلاف سایر کشور های آسیای میانه، ایران و تاجیکستان بر مسائلی ازقبیل توافق در مورد ایجاد دانشگاه مشترک، کانال تلویزیونی مشترک و اختصاص سهمیه به دانشجویان تاجیک برای تحصیل در دانشگاههای برتر ایران تمرکز کرده‌اند. همچنین تهران تولید مشترک تراکتور را به این کشور پیشنهاد کرده و قراراست تولید خودروهای سمند در دوشنبه اغازشود. به این ترتیب مبنای فرهنگی به مشوقی قوی برای توسعه همکاریهای تجاری و اقتصادی دوکشورتبدیل شده است.

یکی از ویژگیهای همکاریهای ایران با تاجیکستان در مقایسه با سایر کشورهای آسیای میانه این است که علاوه بربخش دولتی بخش خصوصی هم حضور فعالی در آن دارد. شرکتهای خصوصی ایرانی درساخت مراکز تجاری، خانه های مسکونی، کارخانه های صنعتی، دوزندگی و بخش کشاورزی از جمله پرورش طیور و تولید لبنیات در تاجیکستان مشارکت فعالی دارند.

 علاوه بر این کمیته امداد ایران کمکهای فراوانی به تاجیکستان می‌کند و آمادگی خود را برای کمک دائمی به اجرای برنامه‌های اجتماعی اعلام کرده و نقش مهمی دربرگزاری ازدواج جوانان در مناطق فقیر تاجیکستان داشته است. ایران همچنین به بهانه های مختلف کمکهای انسان دوستانه در اختیار مردم این کشور قرار می‌دهد و حمایت از تجارت خرد و متوسط ، ایجاد کارخانه‌های مشترک تولید مواد خام و فراوری محصولات کشاورزی یکی از عرصه‌های جدید همکاریهای سازمانهای خیریه دو کشور است.

این پایگاه اینترنتی در خاتمه از احتمال گنجاندن همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای در فهرست عرصه های جدید همکاری دو طرف خبر می‌دهد و یادآور می‌شود که زمینه های مناسب برای این همکاری درتاجیکستان وجود دارد و مهمترین آنها میادین غنی اورانیوم است که براساس آمار مختلف بین چهارده تا چهل درصد ذخایر اورانیوم جهان را تشکیل می دهند و در حال حاضر بهره برداری از آنها به خاطر مشکلات مالی متوقف است.

 با درنظرگرفتن مشکلات جدی ایران از جمله درزمینه کمبود اورانیوم برای توسعه انرژی هسته‌ای این زمینه می تواند درآینده نزدیک یکی ازجهات اولویت‌دار همکاریهای دو کشور باشد.

لازم به یادآوری است که تاجیکستان برخلاف سایر کشورهای آسیای میانه که موضع خود را در مورد برنامه هسته‌ای ایران به‌طور علنی اعلام نکرده‌اند موضع خود را به‌طور علنی در زمان سفر ماه ژانویه سال دو هزار و ده امامعلی رحمان به تهران اعلام و تاکید کرده که دوشنبه به عنوان متحد راهبردی تهران از برنامه هسته‌ای صلح آمیز آن در تمامی مراحل حمایت می‌کند.

به این ترتیب همکاری دو کشور بسیار متنوع و براصول فرهنگی و ایدئولوژیکی مبتنی است.