حوزه علمیه نجف؛ حوزه تکثر، استقلال و آزادی / سروش محلاتی

آیت الله محمد سروش محلاتی*

حوزه نجف هر چند زیر نظر مرجعیت قرار دارد و در پذیرش طلاب و امتحانات آنان، با دقت عمل می‌کند ولی طلاب به لحاظ علمی و سیاسی از آزادی کامل برخوردار بوده و حتی در تنظیم برنامه درسی خود آزادند. 

تکثر و تنوع

حوزه نجف، حوزه‌ای کاملا متکثر و با سلایق مختلف فکری و اجتماعی و سیاسی است: برخی طرفدار فلسفه و برخی ضد آن، برخی طرفدار تقریب و برخی ضد آن، برخی طرفدار اسلام سیاسی و برخی ضد آن و برخی و برخی ... .

والبته همه آنها نیز دارای تریبون بوده و از فضای مناسب برای تشکیل جلسات خویش و ارائه دیدگاه‌های خود برخوردارند و در این میان، مرجعیت عرصه را بر هیچ جریانی تنگ نمی‌کند و از موضع گیری علیه دیگران پرهیز دارد.

آزادی رسانه و رساله 

آنجا داشتن رسانه آزاد است و هر کس و هر جریان که بخواهد می‌تواند صاحب رسانه باشد و صدای خود را از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای به گوش طرفدارنش برساند.

علاوه بر آن، داشتن رساله هم آزاد است، کسی مانع مجتهدی که می‌خواهد رساله بدهد نمی‌شود و او را فاقد صلاحیت اعلام نمی‌کند و یا جلوی انتشار رساله‌اش را نمی‌گیرد. 

آزادی تدریس 

در نجف فضلا برای تدریس در سطوح مختلف آزادند هیچ استادی برای تدریس نیاز به تایید صلاحیت و کسب مجوز از هیچ مقامی ندارد، از هیچ استادی سلب صلاحیت نمی‌شود.

در حوزه نجف دایره آمار و بررسی و یا دادگاه ویژه وجود ندارد و هیچ استاد یا شاگردی بخاطر اظهارنظر مخالف احضار نمی‌شود. 

طلبه‌ها بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به حضور در درس‌های خاصی و یا عدم حضور درس‌های دیگری تشویق نمی‌شوند.

آزادی مرجعیت 

بدلیل همین است که در حوزه نجف، یک جریان فکری و یا سیاسی نمی‌تواند برای آینده مرجعیت تصمیم بگیرد مثلا یک گزینه را جلو بیاندازد و یا مانع مطرح شدن برخی گزینه‌های دیگر شود.

مرجیت نجف، مرجعیت برخاسته از سوابق علمی و تقوایی در حوزه است که‌ بصورت طبیعی در میان علمای حوزه و شیعیان شناخته می‌شود و اگر کسی بخواهد از مسیر دیگری به این جایگاه برسد از حمایت حوزه برخوردار نخواهد بود.

در آنجا جماعتی خود ساخته وجود ندارد که از امتیاز ویژه برخوردار بوده و با نفوذ برخی چهره های سیاسی از بیرون و با هیاهوی برخی طرفداران خود از درون، لیست مراجع را بسته و اعلام نماید و در نتیجه برخی از فقهای اقدم و یا افضل را حذف کند. 

در آنجا خطیب جمعه جرأت نمی‌کند که به حوزه مرجعیت وارده شده و علیه شخصیتی موضع گیری کند یکی را تخطئه کند و دیگری را انگلیسی بخواند! هیچ فرد یا گروهی با توهم خود رئیس  پنداری نمی‌تواند فقیهی صاحب رساله و دارای مقلد را فاقد صلاحیت اعلام کنند و یا فقهای با سابقه را به جهت مواضع سیاسی شان خانه نشین کند.

آزادی ارتباطات 

در نجف، چون پیام رسان ها از آزادی برخوردارند و تلگرام و واتساپ و یوتیوپ و ... فیلتر نبوده و به سهولت در دسترسند، لذا حوزه از ظرفیت آنها برای توسعه دروس و بحوث حوزوی استفاده می‌کند و همین آزادی بر نشاط علمی و گسترش خدمات آموزشی و ارتقاء سطح دانش می‌افزاید.

مثلا عتبه علویه در یوتیوپ صفحه دارد و درس‌های فقهای برجسته حوزه مانند شیخ محمد هادی ال شیخ راضی و شیخ باقر ایروانی را بارگزاری می‌کند.

به علاوه اساتید معروف حوزه از این شبکه های آزاد برای ارائه بحثهای حوزوی خود استفاده می‌کنند(مانند سید منیر الخباز و شیخ محمد سند)  و گاه جمعیتی صد هزار نفری صفحه آنها را در یوتیوپ دنبال می‌کنند!

به دلیل همین برخورداری از آزادی و عدم فیلترینگ است که امروز حوزه نجف می‌تواند پیام خود را به دنیای اسلام برساند و با همه علاقه مندان ارتباط برقرار کند.  

البته حوزه نجف علاوه بر استقلال و آزادی، از امتیازات دیگری نیز برخوردار است و همین امتیازات است که افق روشنی را در برابر آن می‌گشاید و امید می‌رود با استفاده از چنین ظرفیت هایی رکود علمی دوران خفقان حزب بعث را جبران نموده، به جایگاه رفیع خود در جهان تشیع باز گردد.

*منبع: کانال تلگرامی نویسنده

نوسان محدود در بازار ارز و طلا؛ ثبات نسبی نرخ‌ها در ۱۸ آبان ۱۴۰۴

بیشتر بخوانید:

آیت‌الله سروش محلاتی: سروصدای عزاداری و پیاده‌روی ما دنیا را گرفته/ امام رضا کجای زندگی ماست؟ / مشهد وحشتناک ترین شهر ایران از نظر فقر و فساد است

خالص‌سازی به حوزه علمیه رسید؟ / حذف درس خارج فقه آیت الله سروش محلاتی از سیستم رسمی حوزه علمیه قم

پاسخ به یادداشتی دربارۀ آیت‌الله اعرافی/ درسی که تعطیل کردند در حاشیه نبود، در مرکز حوزه بود

ابطحی: حوزه نجف فضایی باز دارد و این را طلبه های آشنا با محدودیت های قم بیشتر می فهمند

تماشاخانه

شاغلان فقیر/ وقتی کار دیگر نان نمی‌دهد (فیلم)

ایرج ناظریان؛ آقای صدا (فیلم)

فیلم های دیگر