چه فیلمی نماینده ایران در اسکار 2026 باشد بهتر است؟ البته اگر سیاسی‌ بازی بگذارد ...

عصر ایران ؛ نهال موسوی - کمتر از 18 روز تا اول اکتبر (۹ مهرماه) آخرین مهلت معرفی نماینده سینمای ایران به نود و هشتمین دوره جوایز سینمایی اسکار ۲۰۲۶ مانده است. 

تا به امروز ۴۸ کشور نماینده خود را معرفی کردند و انتخاب نماینده سینمای ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. تا به امروز فرایند این برپزیدن فیلم با چند حاشیه همراه بوده است، خانه سینما از کمیته انتخاب خارج شد و بیش از 130 سینماگر ایرانی از این اقدام حمایت کردند.

در بخشی از بیانیه این 130 نفر آمده بود: «فرصت‌های ارزشمند سینمای ایران برای حضور در معتبرترین رویداد جهانی سینما در پیوند با سلایق جناح‌های دولتی، دستخوش فرازونشیب‌ها و ملاحظات رسمی می‌‌شود. 

ما نیز از استقلال نهاد صنفی در تصمیم‌گیری‌ها حمایت می‌کنیم و باور داریم که راه صیانت و رشد سینمای ایران در استقلال نهاد سینما و عدم دخالت‌های غیرصنفی و دولتی گره خورده است.»

با وجود سکوت سازمان سینمایی چند روز قبل خبری منتشر شد که گویا در جلسه اولیه کمیته انتخاب، 10 نامزد اولیه معرفی شده است که عبارتند از: «زن و بچه»، «پیرپسر»، «برف آخر»، «عزیز»، «علت مرگ نامعلوم»، «سینما متروپل»، «بی‌سروصدا»، «شمال از جنوب غربی»، «زیبا صدایم کن» و «آدم‌فروش».

در میان این فیلم‌ها البته شانس بیشتر با 2 فیلم «پیرپسر» و «زن و بچه» است و اگرچه بحثی از فیلم «غریزه» سیاوش اسعدی هم مطرح بود اما چون هنوز به اکران نرسیده است نمی‌تواند در این لیست باشد چون یکی از شرایط فیلم معرفی شده این است که تا قبل از پایان مهلت معرفی در کشور خودش حداقل یک هفته اکران شده باشد. البته سینماگرانی هم بیانیه‌ای در حمایت اکران فیلم نوشتند.

برخلاف سایر جوایز اسکار، جایزه اسکار بهترین فیلم بین المللی - که پیشتر اسمش بخش بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان بود - به شخصی خاص اعطاء نمی‌شود و گرچه کارگردان اثر آن را دریافت می‌کند اما در واقع جایزه به طور کل متعلق به کشور فرستانده فیلم به آکادمی محسوب می‌شود. بنابراین باید تصمیمی اتخاذ شود که بر اساس شناخت از زمین بازی رقابت اسکار و مصلحت ملی بالاترین شانس را با آن فیلم داشته باشیم.

از نظر نباید دور داشت که فیلمی که در جشنواره‌های مطرح جهانی شرکت کرده باشد و جایزه هم گرفته باشد قطعا شانس بهتری خواهد داشت که بر اساس این معیار در میان فیلم‌های فوق «پیرپسر»، «زن و بچه» و «علت مرگ نامعلوم» حائز این ویژگی هستند.

فیلم «پیرپسر» در جشنواره فیلم روتردام جایزه بهترین فیلم را برده است، «زن و بچه» در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن امسال حضور داشت ولی جایزه‌ای بدست نیاورد و «علت مرگ نامعلوم» در جشنواره شانگهای حضور داشته‌ است.

فارغ از هر گونه جناح بندی و با نگاهي واقع‌بينانه بايد گفت، مهمترين قضيه‌ای که بايد مد نظر داشته باشيم اين است که فيلم انتخاب شده برای معرفی به اسکار چه پشتوانه بين‌المللی داشته است؟ يعنی چه کمپانی پخش فيلم در آمريکا را عهده دار است؟

مطرح شدن فیلم در فضای رسانه‌های آمریکا، نظر منتقدان و مخاطبان و امکان نمایش آن در آمریکا همگی در این روند نقش دارد و طبیعتا شانس فیلمی که در آمریکا پخش شده باشد (به مدد کمپانی پخش کننده که این قدرت را دارد) بیشتر از فیلمی است که چنین تمهیداتی را در اختیار ندارد و فقط نسخه بلوری یا لینک فیلم را در اختیار داوران اعضای آکادمی است که شاید حتی آن را کامل نبینند.

پس هر فیلمی که بتواند در آمریکا کمپانی پخش کننده قویتری داشته باشد از شانس بالاتری برخوردار است. قدرت و اعتبار کمپانی پخش کننده و ایجاد کمپین تبلیغاتی برای معرفی فیلم در آمریکا از نکات مهم این ماجراست. چه‌بسا اگر کمپانی آمازون پخش آمریکای شمالی فیلم "فروشنده" فرهادی را در اختیار نداشت، شاید سرنوشت اسکار دوم در کارنامه ایران به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد.

امروز خبری منشر شد که قرارداد پخش فيلم «پير پسر» به نویسندگی و کارگردانی اکتای براهنی، با شركت پخش كننده مطرح آمريكایی «گلس هاوس» در كاليفرنيا منعقد شده است.

فیلم «زن و بچه» توسط کمپانی Goodfellas از فرانسه در سطح جهانی معرفی و پخش می‌شود. Goodfellas (رفقای خوب) کمپانی تازه تاسیسی است که پیش‌تر با نام Wild Bunch International (گروه خشن) شناخته می‌شد و مدیریت آنرا ونسان ماراول برعهده دارد و البته کمپانی قبلی او تجربه‌های بسیار خوبی در پخش فیلم دارد.

تاکنون ۵ فیلم ایرانی موفق شده‌اند تا نام خود را در جمع نامزدهای شاخه فیلم بین‌الملل اسکار قرار دهند. تمام این ۵ فیلم نیز پخش‌کننده شاخص جهانی داشتند. «بچه‌های آسمان» در دوره هفتادویکم با میرامکس، «جدایی نادر از سیمین» در دوره هشتادوچهارم با سونی پیکچرز کلاسیکس، «فروشنده» در دوره هشتادونهم با ممنتوفیلمز، «خورشید» در دوره نودوسوم با سلولوئیددریمز و «قهرمان» در دوره نودوچهارم با آمازون استودیوز قرارداد داشتند و این استودیوها موفق شدند تا بیشترین میزان تبلیغات و اکران را برای این فیلم‌ها در نظر بگیرند. 

 قدرت و اعتبار کمپانی پخش کننده و ایجاد کمپین تبلیغاتی برای معرفی فیلم در آمریکا از نکات مهم این ماجراست. چه‌بسا اگر کمپانی آمازون پخش آمریکای شمالی فیلم "فروشنده" فرهادی را در اختیار نداشت، شاید سرنوشت اسکار دوم در کارنامه ایران به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد.

پس هر فیلمی که بتواند در آمریکا کمپانی پخش کننده قویتری داشته باشد از شانس بالاتری برخوردار است.

در پایان به یک نکته دیگر هم اشاره کنیم که رضا درستکار منتقد سینمایی امروز در صفحه اینستاگرامش به خاطره جالبی اشاره کرده بود و نوشت: «در سالی که عضو کمیته انتخاب فیلم برای اسکار بودم، رقابتی بین فیلم‌های «چهارشنبه‌سوری» و «کافه تراتزیت» در جریان بود و مدام می‌گفتند که اگر چهارشنبه‌سوری انتخاب شود، گروه رقیب، فشاری شدید خواهند آورد و ممکن است در نهایت سینما و بالادستی‌ها آسیب ببینند! بنابراین با کمی تخفیف و توجیه‌تراشی‌ها، در نهایت «کافه ترانزیت» انتخاب و اعلام شد.

اما شگفتا! که حاصل این کار هم، چندان مورد قبول نبود و موجب خشم همان عده‌ نامعلوم شد!

[...] همه ما از این داستان‌ها زیاد شنیده‌ایم! آن سال هم، «کافه ترانزیت» راهی اسکار شد و دست خالی برگشت و ناموس هیچ‌کدام از آحاد ملت هم بر باد نرفت. (زنگ فریادهای آن برادر درِ گوشم هست هنوز!) خاطرات آن روز را باید روزی روزگاری به‌دقت بنویسم؛ خدا رحمت کند «علی معلم» عزیز هم حضور داشت.

دقت باید کرد! فیلم‌هایی که از شوراهای متعدد، خروجی و پروانه می‌گیرند، عملا نمی‌باید مصداق این اتهام‌ها باشند؛ و همین الانش هم می‌بینید که بهترین فیلم اکران، همانی است که بیشترین انتقادها را از جناح عزیزان شنیده، اما با اقتدار در جدول فروش آثار، انتخاب اول مردم و صدرنشین است.»

تظاهرات علیه نتانیاهو مقابل مقر سازمان ملل در نیویورک (فیلم)

بیشتر بخوانید:

نه «پیر پسر» و نه «زن و بچه» ! نماینده اسکار ایران «علت مرگ: نامعلوم» شد

۵ نامزد سینمای ایران برای معرفی به اسکار انتخاب شدند

حمایت بیش از ۱۳۰ سینماگر از خروج خانه سینما از کمیته انتخاب فیلم اسکار 2026

فیلم‌های 46 کشور که به اسکار 2026 معرفی شده‌اند ؛ از شیلی تا عراق (معرفی + جزئیات)

سال سخت سینمای فرانسه در رقابت اسکار/ این فیلم ها فرانسوی نیستند

تماشاخانه

۳۴ کودک، ۳۴ رویا؛ قربانیان کوچک جنگ / دانش‌آموزانی که دیگر به مدرسه نرسیدند (فیلم)

تشویق به‌جای ترس / کودکان؛ بهترین «ماموران آب» در خانه‌ها (فیلم)

فیلم های دیگر