شش عادت روزمره که سلامت مثانه را تهدید می‌کنند

به گزارش زومیت، مثانه عضوی ساده و بی‌اهمیت به نظر می‌رسد، اما زمانی که دچار مشکل شود، نقش حیاتی آن به‌سرعت آشکار می‌شود. این اندام کوچک و کیسه‌مانند در بخش تحتانی دستگاه ادراری، وظیفه ذخیره و دفع ادرار را بر عهده دارد و به بدن در دفع مواد زائد و تنظیم تعادل مایعات کمک می‌کند. با‌این‌حال، درست مانند قلب یا ریه‌ها، مثانه نیز به مراقبت نیاز دارد و بی‌توجهی به آن می‌تواند به ناراحتی، عفونت‌های مجاری ادراری و در موارد شدیدتر، به بی‌اختیاری ادرار یا حتی سرطان منجر شود.

خبر خوب این است که بسیاری از مشکلات مثانه قابل پیشگیری هستند و اغلب با عادات روزمره ما ارتباط دارند. دیپا کامدار، مدرس ارشد رشته داروسازی بالینی دانشگاه کینگستون، در مطلبی در وب‌سایت کانورسیشن به شش عاملی پرداخته است که سلامت مثانه را تهدید می‌کنند.

به‌تعویق انداختن تخلیه مثانه باعث می‌شود ادرار تجمع پیدا کند و عضلات مثانه بیش از حد کشیده شوند. این وضعیت در بلندمدت توانایی عضلات برای انقباض و تخلیه کامل مثانه را کاهش می‌دهد و خطر احتباس ادرار را افزایش می‌دهد. نگه داشتن ادرار، فرصت بیشتری برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند و احتمال بروز عفونت‌های ادراری را بالا می‌برد.

پزشکان توصیه می‌کنند مثانه هر سه تا چهار ساعت یک‌بار تخلیه شود. در موارد شدید، احتباس مزمن ادرار حتی ممکن است به کلیه‌ها آسیب بزند. هنگام ادرار کردن، به‌ویژه زنان باید کاملاً روی صندلی توالت بنشینند تا عضلات کف لگن شل شوند و تخلیه به‌درستی انجام گیرد. همچنین توصیه می‌شود پس از پایان ادرار، چند ثانیه صبر کرده و دوباره تلاش کنید تا مطمئن شوید مثانه کاملاً خالی شده است.

کمبود آب موجب غلیظ‌تر شدن ادرار می‌شود و می‌تواند پوشش داخلی مثانه را تحریک کند و خطر عفونت را افزایش دهد. نوشیدن حدود شش تا هشت لیوان آب در روز (حدود ۱٫۵ تا ۲ لیتر) توصیه می‌شود؛ البته در هوای گرم یا فعالیت بدنی زیاد باید میزان مصرف بیشتر شود. در افرادی که مشکلات کلیوی یا کبدی دارند، تنظیم مصرف آب باید با نظر پزشک انجام شود. مصرف ناکافی مایعات همچنین باعث یبوست می‌شود؛ فشار ناشی از مدفوع سفت بر مثانه و کف لگن، کنترل ادرار را دشوارتر می‌کند.

کافئین و الکل هر دو می‌توانند مثانه را تحریک کنند و اثر مدر ملایمی دارند، یعنی موجب افزایش تولید ادرار می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند افرادی که بیش از ۴۵۰ میلی‌گرم کافئین در روز (حدود چهار فنجان قهوه) مصرف می‌کنند، بیش از سایرین در معرض بی‌اختیاری ادرار هستند.

همچنین مطالعات نشان داده است مردانی که هفته‌ای شش تا ده نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر دچار مشکلات ادراری تحتانی می‌شوند. مصرف زیاد الکل احتمال ابتلا به سرطان مثانه را نیز افزایش می‌دهد، هرچند شواهد هنوز قطعی نیست. کاهش مصرف کافئین و الکل می‌تواند به بهبود علائم مثانه و کاهش خطرهای بلندمدت کمک کند.

استعمال دخانیات مهم‌ترین عامل خطر در بروز سرطان مثانه است و حدود نیمی از موارد ابتلا به این بیماری به همین عامل مربوط می‌شود. احتمال ابتلا در افراد سیگاری تا چهار برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است، به‌ویژه در کسانی که از سنین پایین شروع به مصرف کرده یا سال‌ها به‌طور مداوم سیگار، سیگار برگ یا پیپ استعمال کرده‌اند.

مواد شیمیایی موجود در تنباکو وارد جریان خون می‌شوند، توسط کلیه‌ها فیلتر و در ادرار ذخیره می‌گردند. زمانی که ادرار برای مدتی در مثانه باقی می‌ماند، این مواد سرطان‌زا می‌توانند به دیواره مثانه آسیب برسانند.

رعایت نکردن بهداشت فردی می‌تواند موجب ورود باکتری‌ها به مجاری ادراری شود. پاک کردن بدن از سمت عقب به جلو، استفاده از صابون‌های قوی یا بی‌توجهی به شستن دست‌ها، تعادل میکروبی طبیعی بدن را بر هم می‌زند و خطر عفونت ادراری را افزایش می‌دهد.

فعالیت جنسی نیز می‌تواند باکتری‌ها را از ناحیه مقعد یا واژن به دستگاه ادراری منتقل کند. ادرار کردن بلافاصله پس از رابطه جنسی در مردان و زنان می‌تواند به کاهش احتمال عفونت کمک کند.

تغذیه و میزان فعالیت بدنی تأثیر زیادی بر سلامت مثانه دارند. اضافه‌وزن فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند و احتمال نشت ادرار را افزایش می‌دهد. ورزش منظم با حفظ وزن سالم و پیشگیری از یبوست، از سلامت دستگاه ادراری پشتیبانی می‌کند.

برخی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها مانند نوشابه‌های گازدار، غذاهای تند، مرکبات و شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است دیواره مثانه را تحریک کنند و علائم را در افراد مستعد تشدید کنند. رژیم غذایی سرشار از فیبر، شامل غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات، به سلامت دستگاه گوارش و مثانه کمک می‌کند.

درنهایت باید دانست سلامت مثانه نتیجه عادات روزمره ماست. نوشیدن آب کافی، پرهیز از مواد محرک، رعایت بهداشت فردی و گوش دادن به پیام‌های بدن، می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات ادراری پیشگیری کند. در صورت مشاهده علائمی مانند تکرر ادرار، دشواری در تخلیه، سوزش، درد، بوی غیرعادی، تیرگی ادرار یا وجود خون در ادرار، مراجعه به پزشک ضروری است.