عصر ایران- گمانهزنیهای تازه حاکی از آن است که دونالد ترامپ در آستانه تایید ارسال موشکهای دوربرد تاماهاوک به اوکراین است. اقدامی که اگر انجام شود، میتواند افزایشی چشمگیر در توان نظامی کییف ایجاد کند؛ هرچند روسیه هشدار داده است که چنین اقدامی به معنای «تشدید جدی» درگیریها خواهد بود.
تاماهاوک نوعی موشک کروز دوربرد است که با موتور جت کار میکند و از طریق سامانه جیپیاس داخلی هدایت میشود. این موشکها ساخته شرکت آمریکایی ریتیون (Raytheon) هستند و ارتشهای آمریکا، بریتانیا، استرالیا و هلند از آنها استفاده میکنند.
قیمت هر موشک حدود ۱.۳ میلیون دلار و طول آن حدود شش متر است و کلاهکی به وزن ۴۵۰ کیلوگرم دارد. نسخههای جدید آن میتوانند در نزدیکی هدف «در حالت انتظار» (loiter) باقی بمانند و حتی حین پرواز برای یک هدف جدید برنامهریزی مجدد شوند.
به گزارش اسکای نیوز، این موشکها در ارتفاع پایین و با سرعت بالا اما زیر سرعت صوت، پرواز میکنند، بنابراین رادارهای زمینی بهسختی میتوانند آنها را ردیابی کنند. برد تقریبی آنها حدود دو هزار و ۴۰۰ کیلومتر است، یعنی اوکراین با دریافت آنها میتواند اهدافی را در عمق خاک روسیه نیز هدف قرار دهد.
در حال حاضر اوکراین از موشکهای استورم شادو (Storm Shadow) ساخت بریتانیا و اتکمز ( ATACMS) ساخت آمریکا استفاده میکند که بردشان تنها بین ۲۴۱ تا ۳۲۲ کیلومتر است.
تاماهاوکها معمولا از ناوها یا زیردریاییها شلیک میشوند، اما در صورت ارسال به اوکراین، باید از روی زمین پرتاب شوند. سامانه آمریکایی تایفون (Typhon) قابلیت پرتاب زمینی آنها را دارد، ولی هنوز مشخص نیست آیا این سامانه نیز در معامله گنجانده خواهد شد یا نه.
این موشک نخستین بار در جنگ خلیج فارس (۱۹۹۱) استفاده شد و آخرین مورد استفاده آن در حملات آمریکا و بریتانیا علیه اهداف حوثیها در یمن بود.
کارشناسان میگویند هنوز زود است بتوان ارزیابی کرد که این سلاحها چقدر در روند جنگ موثر خواهند بود. با این حال معتقدند هرچند تاماهاوکها «سلاحی بسیار ارزشمندند»، لزوما «تغییردهنده قواعد بازی» نخواهند بود.
به باور آنها، اوکراین میتواند از آنها برای هدف قرار دادن زیرساختهای کلیدی روسیه در عمق خاک آن کشور از جمله انبارهای نفت، خطوط حملونقل، کارخانههای تولید پهپاد و مناطق لجستیکی پشت خط مقدم استفاده کند، اما حمله به مسکو اقدامی بیفایده و خطرناک خواهد بود، مگر اینکه هدفی سیاسی در میان باشد که آن هم میتواند نتیجه معکوس داشته باشد.
البته واکنشهای مکرر روسیه به این شایعات نشان میدهد کرملین واقعا نگران است و هرچند دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفته که تاماهاوکها «معادله جبههها را تغییر نمیدهند» هشدار داده که چنین اقدامی «افزایش شدید تنشها» و از نظر روسیه «بهشدت نگرانکننده» است.
او به شبکه دولتی روسیه گفت: «لحظه بسیار حساسی است. تنش از هر دو سو در حال افزایش است. برخی از انواع تاماهاوکها توانایی حمل کلاهک هستهای را دارند. تصور کنید موشکی دوربرد به سمت خاک روسیه شلیک شود و ما ندانیم که آیا حامل سلاح هستهای است یا نه. واکنش روسیه چه خواهد بود؟»
دیمیتری مدودف، رئیسجمهور پیشین روسیه، نیز هشدار داده که چنین اقدامی میتواند «پیامدهایی خطرناک و پیشبینیناپذیر» داشته باشد و ابراز امیدواری کرده است که این فقط «تهدیدی توخالی» باشد.
اسکاینیوز اشاره کرد: ترامپ ممکن است همزمان با سفر ولودیمیر زلنسکی به واشینگتن (در روز جمعه) این تصمیم را رسمی کند. او در پرواز به اسرائیل به خبرنگاران گفت: «ممکن است بگویم اگر این جنگ حل نشود، من تاماهاوکها را برایشان میفرستم.»
ترامپ افزود که این موشکها «سلاحی خارقالعاده»اند که روسیه «به [روبرو شدن با] آنها نیازی ندارد» و تاکید کرد که ممکن است آنها را ارسال کند، یا نه، «اما زمان مطرح کردنش رسیده است».
زلنسکی نیز گفت دریافت این موشکها برای اوکراین «اهمیتی حیاتی» دارد و اشاره کرد که در گفتگوهای اخیرش با ترامپ، تعداد موردنظر اوکراین از این موشکها را نیز مطرح کرده است. او افزود: «صادقانه بگویم، دیدگاهم را با ترامپ در میان گذاشتم... اما برخی مسائل را نمیتوان در تماس تلفنی گفت، پس در دیدار حضوری مطرح خواهیم کرد.»
در همین حال، مقامهای بلندپایه اوکراینی روز چهارشنبه در آمریکا با مدیران شرکتهای تسلیحاتی آمریکایی از جمله ریتیون (سازندهی تاماهاوک) دیدار کردند که نشانهای از احتمال پیشرفت مذاکرات برای ارسال این موشکها در آیندهای نزدیک محسوب میشود.