فرهاد ؛ مرد تنهای موسیقی ایران (+صدا)

پادکست فرهاد را این‌جا بشنوید

عصر ایران ؛ علی نجومی ــ فرهاد مهراد، که او را «مرد تنهای موسیقی ایران» لقب داده‌اند، نامی است که با ترانه‌های اعتراضی دوران محمدرضا شاه پهلوی پیوندی عمیق دارد. صدای حزن‌انگیز و سنگین او، حتی پس از دهه‌ها، همچنان تأثیر عمیقی بر شنونده می‌گذارد و احساسات را برمی‌انگیزد. فرهاد نه‌تنها در عرصه موسیقی، بلکه در سینمای ایران نیز حضوری ماندگار داشت و با همکاری آهنگساز برجسته، اسفندیار منفردزاده، ترانه‌هایی برای آثار برجسته موج نوی سینمای ایران اجرا کرد.

زندگی‌نامه

فرهاد مهراد در ۲۹ دی ۱۳۲۲ در تهران به دنیا آمد. او نهمین و آخرین فرزند آمنه و رضا مهراد بود. پدرش، که کاردار وزارت امور خارجه ایران در کشورهای عربی بود، باعث شد فرهاد در کودکی مدتی را در عراق زندگی کند و در آنجا زبان عربی را بیاموزد. علاقه او به موسیقی از سنین پایین آشکار شد؛ در سه سالگی، ساعت‌ها پشت در اتاق برادرش می‌نشست و به تمرینات ویلن او و دوستانش گوش می‌داد. به گفته خودش، این تجربه‌ها گوش او را از کودکی با موسیقی آشنا کرد.

این پادکست را از روی آپارات این‌جا بشنوید و ببینید

فرهاد به‌صورت خودآموز نواختن گیتار و پیانو را آموخت. در جوانی، با همراهی هم‌محله‌ای‌های ارمنی خود، گروه موسیقی «چهار بچه جن» (The Four Imps) را تشکیل داد و در کلوپ‌ها و کافه‌های تهران به اجرای برنامه پرداخت. از سال ۱۳۴۵، همکاری‌اش با گروه «بلک کتس» آغاز شد. اجراهای انگلیسی او، که به گفته مخاطبانش گاه از نسخه اصلی آهنگ‌ها نیز بهتر بود، او را به «فرهاد بلک کتس» و حتی «ری چارلز ایران» معروف کرد. آمریکایی‌های مقیم تهران برای تماشای اجراهای او در کافه کوچینی (واقع در بلوار کشاورز کنونی) رقابت می‌کردند.

بیماری و درگذشت

فرهاد در سال‌های پیش از انقلاب به دلیل اعتیاد به مواد مخدر به بیماری هپاتیت C مبتلا شد. در خرداد ۱۳۸۱ برای درمان به شهر لیل فرانسه سفر کرد، اما در نهایت در ۹ شهریور همان سال، پس از مدتی کما، در سن ۵۹ سالگی درگذشت. او در گورستان تیه پاریس (قطعه ۱۱۰، ردیف ۷، سنگ ۲۳) به خاک سپرده شد.

یادگار فرهنگی

در سال ۱۳۹۱، به همت همسر فرهاد، موزه‌ای به نام «خانه فرهاد» در موزه سینمای ایران (تهران، خیابان ولی‌عصر، باغ فردوس) راه‌اندازی شد. این موزه، که در سالن سوم قرار دارد، میزبان یادگارهایی از این هنرمند است؛ از جمله عبای شکلاتی، شال گردن سیاه معروف او، و بخشی از کتابخانه شخصی‌اش. این فضا گوشه‌ای دنج برای دوست‌داران فرهاد است که صدای او در آن رساتر از همیشه به گوش می‌رسد.

ترانه‌های ماندگار

فرهاد مهراد با ترانه‌هایش، که اغلب با شعر شاعران برجسته و آهنگسازی آهنگسازان بزرگ همراه بود، اثری عمیق بر موسیقی ایران گذاشت. در ادامه، فهرستی از مهم‌ترین ترانه‌های او ارائه شده است:

آهنگ‌های فرهاد که در این گزارش به آنها اشاره شده است را می‌توانید به طور کامل در این لینک بشنوید

1. مرد تنها
   • شعر: شهیار قنبری
   • آهنگ: اسفندیار منفردزاده
   • اجرا در فیلم: رضا موتوری (مسعود کیمیایی)
2. جمعه
   • شعر: شهیار قنبری
   • آهنگ: اسفندیار منفردزاده
   • اجرا در فیلم: خداحافظ رفیق (امیر نادری)
3. هفته خاکستری
   • شعر: شهیار قنبری
   • آهنگ: واروژان
4. سقف
   • شعر: ایرج جنتی عطایی
   • آهنگ: اسفندیار منفردزاده
5. مسخ
   • شعر: اردلان سرفراز
   • آهنگ: حسن شماعی‌زاده
6. کودکانه (بوی عیدی)
   • شعر: شهیار قنبری
   • آهنگ: اسفندیار منفردزاده
7. اسیر شب (زنجیری)
   • شعر: عباس صفاری
   • آهنگ: محمد اوشال
8. خسته
   • شعر: تورج نگهبان
   • آهنگ: محمد اوشال
9. آوار
   • شعر: شهیار قنبری
   • آهنگ: فرهاد مهراد
10. وحدت
    • شعر: سیاوش کسرایی
    • آهنگ: اسفندیار منفردزاده
    • توضیح: این ترانه در بحبوحه انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ ساخته شد و مضمونی در ستایش پیامبر اسلام و مبارزه با ظلم دارد.

نشت گسترده گاز در بخش قدیمی مونترال کانادا/ تخلیه ساکنان، قطعی برق و تعطیلی کسب‌وکارها

بیشتر بخوانید:

معین : حلقه طلایی موسیقی ایران (+صدا)

تماشاخانه

رمز و راز سرسختی ذهنی / یک دقیقه‌ای که می‌تواند همه‌چیز را تغییر دهد (فیلم)

جواد امام: معلوم نیست بابک زنجانی دارایی‌‌های به غارت رفته را برگردانده؟ زنجانی نماد یک تفکر و یک نهاد است (فیلم)

فیلم های دیگر