آنها عموماً با مشکلات خودشان مبارزه میکنند و برای پیدا کردن راهحلی برای مشکلاتشان به تفکر زیاد و دقیق روی میآورند. این شخصیت ممکن است در زندگی روزمره با مشکلاتی همچون ناراحتیهای مربوط به روابط، کار، خانواده و مسائل مالی دست و پنجه نرم کند.
به گزارش میگنا معنی نوروتیک این نیست که فرد دچار یک بیماری روانی مجزا شده، بلکه به تمایل سطح نوروتیک شخصیت فرد به واکنش بیش از حد به استرسهای محیطی اشاره دارد، به طوری که چالشهای روزمره را تهدیدآمیزتر درک میکند. این حساسیت میتواند مسائل کوچک را به مشکلات بزرگ و غیرقابل تحمل تبدیل کند.
اختلالات سایکوتیک(روانپریش) و نوروتیک(روان نژند) دو دسته از اختلالات روانی هستند که از نظر شدت و نوع علائم تفاوتهای اساسی دارند. تفاوت اصلی این دو نوع اختلال در درجه آگاهی فرد از وضعیت خود است. در اختلالات نوروتیک، فرد از مشکلات خود مطلع است و در پی درمان میگردد، اما در اختلالات سایکوتیک، فرد تصور میکند که تجربیاتش واقعی هستند و نیاز به درمان را درک نمیکند. این جنبه از اختلالات سایکوتیک باعث میشود که درمان آنها به داروها وابسته باشد، درحالیکه برای اختلالات نوروتیک بیشتر از رواندرمانی استفاده میشود.
توضیح شخصیت نوروتیک
شخصیت نوروتیک (Neurotic Personality) اصطلاحی در روانشناسی است که به الگوی رفتاری و هیجانی اشاره دارد که با اضطراب مزمن، نگرانی مداوم، ناپایداری عاطفی و حساسیت بیشازحد همراه است. در واقع، فردی که ویژگیهای نوروتیک در او غالب است، به محرکهای استرسزا واکنش شدیدتری نشان میدهد و در برابر تغییرات محیطی ثبات هیجانی کمتری دارد.
ویژگیهای اصلی شخصیت نوروتیک
افرادی که دارای سطح بالایی از نوروتیسیزم هستند، اغلب برخی یا همه ویژگیهای زیر را نشان میدهند:
اضطراب مداوم: این افراد حتی در موقعیتهای عادی نیز احساس نگرانی میکنند و ذهنشان همیشه درگیر سناریوهای منفی است.
حساسیت بیشازحد به انتقاد: کوچکترین نظر منفی یا حتی شوخی میتواند آنها را عمیقاً ناراحت کند.
ناپایداری هیجانی: واکنشهای هیجانی شدید، تغییر سریع خلقوخو و زودرنجی از نشانههای مهم شخصیت نوروتیک است.
خودانتقادی شدید: این افراد مدام خودشان را سرزنش میکنند و دچار احساس گناه مکرر میشوند.
تمایل به افسردگی و بدبینی: نوروتیکها اغلب نیمه خالی لیوان را میبینند و بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستند.
ریشههای شکلگیری شخصیت نوروتیک
نوروتیسیزم یک ویژگی ذاتی است، اما شدت آن میتواند تحت تأثیر عوامل محیطی تغییر کند.
ژنتیک و وراثت: پژوهشهای ژنتیکی نشان دادهاند که نوروتیسیزم تا حدی قابل انتقال ارثی است.
محیط خانواده: رشد در خانوادهای پرتنش، دارای والدین کنترلگر یا منتقد، میتواند زمینهساز نوروتیک بودن شود.
تجارب دوران کودکی: تجربه رویدادهای آسیبزا مثل طلاق والدین یا تجربه قلدری در مدرسه، احتمال بروز شخصیت نوروتیک را افزایش میدهد.
سبکهای تربیتی: والدینی که بیش از حد مراقب یا بیش از حد سختگیرند، ممکن است فرزندان نوروتیکتری پرورش دهند.
شخصیت نوروتیک در مقابل سایر ابعاد شخصیت
در مدل Big Five، پنج بعد اصلی شخصیت شامل برونگرایی، توافقپذیری، گشودگی، وظیفهشناسی و رواننجوری است. افراد با رواننجوری (Neuroticism) بالا معمولاً:
کمتر به ریسکپذیری تمایل دارند
بیشتر به امنیت نیاز دارند
و از لحاظ عاطفی شکنندهتر هستند.
در مقابل، افرادی با نوروتیسیزم (رواننجوری) پایین (که به آنها ثبات هیجانی گفته میشود)، آرامتر، متعادلتر و کمتر مستعد نگرانی و استرس هستند.
تاثیر شخصیت نوروتیک بر زندگی فردی و اجتماعی
داشتن شخصیت نوروتیک میتواند بر تمام جنبههای زندگی اثر بگذارد. به طور مثال:
روابط عاطفی: نوروتیکها ممکن است در روابط عاشقانه یا دوستانه مدام به دنبال اطمینانخاطر باشند و زود رنجیده شوند.
محیط کار: نگرانی مداوم میتواند بهرهوری را کاهش دهد و باعث مشکلاتی مثل فرسودگی شغلی شود.
سلامت جسمانی: استرس مداوم ناشی از نوروتیسیزم ممکن است سیستم ایمنی را تضعیف کرده و خطر بیماریهای قلبی یا گوارشی را بالا ببرد.
کیفیت زندگی: افراد نوروتیک اغلب احساس رضایت کمتری از زندگی دارند و شادی کمتری تجربه میکنند.
تفاوت شخصیت نوروتیک با اختلالات روانی
نکته مهم این است که «نوروتیک بودن» لزوماً به معنای داشتن یک اختلال روانی نیست. نوروتیسیزم یک ویژگی شخصیتی است. با این حال، سطح بالای نوروتیسیزم میتواند خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی، افسردگی یا وسواس فکری-عملی (OCD) را افزایش دهد.
نشانههای رفتاری شخصیت نوروتیک
برخی رفتارهای رایج افراد نوروتیک عبارتند از:
چک کردن مداوم درها یا پیامها برای اطمینان از امنیت
نگرانی درباره قضاوت دیگران
تمایل به گفتوگوی ذهنی منفی
اجتناب از موقعیتهای جدید به دلیل ترس از شکست
چگونه یک شخصیت نوروتیک خودش را مدیریت کند؟
اگرچه نوروتیسیزم یک ویژگی پایدار است، اما میتوان با تکنیکهای مختلف شدت آن را مدیریت کرد:
پذیرش: بپذیرید که هرکسی ممکن است ویزگیهای منفی داشته باشد. نوروتیکها هم یکی از آدمهای با یژگی خاص هستند. توجه داشته باشید که آنها الزاما مشمول اختلال روانی نمیشوند.
رواندرمانی (بهویژه درمان شناختی-رفتاری): رفتار درمانی شناختی یا CBT به افراد کمک میکند افکار منفی را شناسایی کرده و آنها را بازسازی کنند.
مدیتیشن و ذهنآگاهی: تمرینهای Mindfulness میتواند به کاهش اضطراب و افزایش ثبات هیجانی کمک کند.
ورزش منظم: فعالیت بدنی، سطح هورمونهای استرس را کاهش داده و خلقوخو را بهبود میبخشد.
مدیریت رسانهها: کاهش مصرف اخبار منفی و شبکههای اجتماعی میتواند از تحریک بیش از حد هیجانات جلوگیری کند.
حمایت اجتماعی: صحبت با دوستان، خانواده یا گروههای حمایتی به افراد نوروتیک احساس امنیت بیشتری میدهد.
ویژگیهای مثبت و پنهان شخصیت نوروتیک
گرچه نوروتیسیزم اغلب بهعنوان یک ویژگی منفی شناخته میشود، اما میتواند جنبههای مثبتی هم داشته باشد:
حساسیت بالا: نوروتیکها به نیازهای دیگران توجه بیشتری دارند.
هوشیاری نسبت به خطرات: آنها ریسکها را بهتر پیشبینی میکنند.
انگیزه برای رشد: نگرانی آنها گاهی باعث میشود برای بهبود شرایطشان بیشتر تلاش کنند.
چرا شناخت شخصیت نوروتیک اهمیت دارد؟
شناخت ویژگیهای نوروتیک در خود و دیگران به ما کمک میکند روابط بهتری برقرار کنیم، از قضاوتهای عجولانه پرهیز کنیم و در صورت نیاز برای درمان و بهبود سلامت روان اقدام کنیم. همچنین، در حوزههایی مانند منابع انسانی یا مشاوره ازدواج، درک سطح نوروتیسیزم میتواند در تصمیمگیریها و پیشبینی رفتار افراد مؤثر باشد.
سخن پایانی
شخصیت نوروتیک یک ویژگی شخصیتی است که با اضطراب، نگرانی، و حساسیت بالا شناخته میشود. اگرچه میتواند چالشهای جدی برای سلامت روان و کیفیت زندگی ایجاد کند، اما با روشهایی مانند رواندرمانی، تمرینهای ذهنآگاهی و حمایت اجتماعی قابل مدیریت است.
آگاهی از این ویژگی نهتنها به افراد نوروتیک کمک میکند زندگی متعادلتری داشته باشند، بلکه به اطرافیان آنها هم امکان میدهد با درک و همدلی بیشتری با آنها ارتباط برقرار کنند.
منبع: تفکر آگاه
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر