قرص‌های سلامتی یا دانه‌های خطر؟ اگر مولتی ویتامین، ویتامین د، امگا 3 و... مصرف می کنید، بخوانید

عصر ایران - در سراسر جهان، بخش بزرگی از جمعیت بزرگسال برای دستیابی به سلامتی بهتر و رفع کمبودها، روزانه به مکمل های غذایی روی می آورند. با این حال، پشت این محبوبیت گسترده و وعده های سلامتی، یک حقیقت نگران کننده نهفته است: مکمل ها، برخلاف داروها، تحت نظارت و قانون گذاری سختگیرانه نیستند.

این خلا نظارتی، فضایی برای خطرات پنهان ایجاد می کند. در نتیجه، بسیاری از مصرف کنندگان بدون آگاهی کافی در معرض عوارض جانبی احتمالی و حتی خطرناک قرار دارند. در عصری که خوددرمانی با مکمل ها به یک هنجار تبدیل شده، آگاهی از این مخاطرات پنهان برای حفظ سلامت و ایمنی نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت حیاتی است.

برای دسترسی به مقاله علمی مرتبط با هر بخش می توانید روی کلمه های آبی  رنگ این متن کلیک کنید.

مولتی ویتامین ها: جایگزین رژیم غذایی متعادل نیستند

مولتی ویتامین ها محبوب ترین مکمل در هر گروه سنی هستند، اما شواهد کمی از استفاده از آنها حمایت می کنند. بیشتر کارشناسان موافق هستند که بهترین راه برای دریافت ویتامین ها، از طریق غذا است.

برخی از عوارض جانبی جدی ویتامین های موجود در مولتی ویتامین ها عبارتند از:

• بتا کاروتن ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را در افرادی که در معرض خطر بالا هستند (افرادی که سیگار می کشند و در معرض آزبست کار می کنند) افزایش دهد.
• ویتامین کا در مولتی ویتامین ها ممکن است اثربخشی داروی رقیق کننده خون وارفارین را کاهش دهد.
• آهن و مس در مولتی ویتامین ها می توانند به اضافه بار آهن یا مس کمک کرده و خطر زوال عقل، دیابت و بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهند.
• کلسیم و روی (زینک) می توانند اثربخشی آنتی بیوتیک ها را کاهش دهند.

ویتامین د: سطوح سمی کلسیم

ویتامین د به بدن در جذب کلسیم کمک می کند. مصرف بیش از حد ویتامین د برای ماه ها یا بیشتر می تواند منجر به هایپرکلسمی (سطوح سمی کلسیم) شود که علائمی مانند موارد زیر را به همراه دارد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• ضعف عضلانی
• درد
• کاهش اشتها
• کم آبی بدن
• سنگ کلیه
• اختلالات عصبی-روانی

در شدیدترین حالت، مسمومیت با ویتامین د می تواند باعث موارد زیر شود:

• آریتمی های قلبی (ضربان نامنظم قلب)
• نارسایی کلیه
• کلسیفیکاسیون (سخت شدن) بافت های نرم (مانند دریچه ها و عروق قلب)
• مرگ

دریافت طبیعی ویتامین د از نور خورشید یا غذا، برخلاف مکمل ها، باعث بروز این عوارض نمی شود.

امگا 3: عوارض ایمنی و خونریزی

اسیدهای چرب امگا 3 (که اغلب در قرص های روغن ماهی یافت می شوند) در صورت مصرف با دوزهای بالا می توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، از جمله:

• کاهش عملکرد ایمنی به دلیل کاهش پاسخ التهابی ناشی از اسیدهای چرب امگا 3.
• خونریزی برای مدت طولانی به دلیل کاهش تجمع پلاکت ها، که فرآیند لخته شدن خون را مختل می کند.

هنوز از تحقیقات به طور واضح مشخص نیست که آیا استفاده منظم از اسیدهای چرب امگا 3 خطر فیبریلاسیون دهلیزی و سکته مغزی را افزایش می دهد یا خیر. یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به بیماری های قلبی عروقی ممکن است از آن سود ببرند. با این حال، از آنجایی که دلیل این امر مشخص نیست، این مطالعه «احتیاط» در استفاده از مکمل های روغن ماهی برای درمان بیماری قلبی را تا انجام تحقیقات بیشتر پیشنهاد می کند.

مهم است که دوز روغن ماهی را با پزشک خود در میان بگذارید. کارشناسان توصیه می کنند که دو اسید چرب امگا 3 با زنجیره بلند - ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) - در دوزهای روزانه بیش از 5 گرم مصرف نشود.

ویتامین ث: سنگ کلیه و تداخلات دارویی

مکمل های ویتامین ث به طور کلی بی خطر هستند و مسمومیت با آنها نادر است؛ زیرا این ویتامین محلول در آب است (به این معنی که مقادیر اضافی آن از طریق ادرار دفع می شود).

با این حال، شواهدی وجود دارند که نشان می دهد دوزهای بالای ویتامین ث می توانند خطر سنگ کلیه را افزایش دهند، به ویژه برای مردان و افرادی که از قبل مستعد سنگ کلیه هستند.

مکمل های ویتامین ث همچنین می توانند با برخی داروها تداخلات خطرناکی ایجاد کنند. اگر هر یک از داروهای زیر را مصرف می کنید، مشورت با پزشک قبل از افزودن ویتامین ث به برنامه روزانه تان بسیار حیاتی است:

• شیمی درمانی
• پرتودرمانی
• استاتین ها (داروهای کاهنده چربی خون)

کلسیم: سفت شدن شریان ها (آترواسکلروز)

مکمل های کلسیم ممکن است خطر آترواسکلروز (سفت شدن شریان ها) را افزایش دهند و منجر به علائمی مانند موارد زیر شوند:

• نارسایی کلیه
• ضعف عضلانی
• یبوست
• حالت تهوع
• کاهش وزن
• خستگی
• آریتمی قلبی (ضربان نامنظم قلب)
• افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی

مصرف مقادیر زیاد کلسیم می تواند عوارض جدی برای سلامتی به دنبال داشته باشد. اگرچه تحقیقات تا حدودی ضد و نقیض است، دانشمندان بر این باورند که مصرف مقادیر بالای کلسیم ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• بیماری های قلبی عروقی
• سنگ کلیه
• سرطان پروستات

کارشناسان توصیه می کنند که بزرگسالان 19 تا 50 ساله روزانه بیش از 2500 میلی گرم کلسیم مصرف نکنند، و برای افراد 51 سال و بالاتر، حداکثر حد مجاز به 2000 میلی گرم کاهش می یابد تا از عوارض جانبی جلوگیری شود.

منیزیم: ناراحتی گوارشی و مسمومیت

مصرف دوزهای بالای منیزیم از طریق مکمل ها می تواند عوارض جانبی ناخوشایند گوارشی، مانند گرفتگی شکم، نفخ و اسهال ایجاد کند.

در صورت مصرف دوزهای بیش از 5000 میلی گرم در روز یا در افرادی با عملکرد ضعیف کلیه، منیزیم می تواند منجر به مسمومیت شود، که یک اتفاق نادر اما خطرناک است.

علائم مسمومیت با منیزیم شامل موارد زیر است:

• فشار خون پایین و غش
• حالت تهوع
• استفراغ
• برافروختگی صورت
• عدم توانایی در دفع ادرار
• افسردگی
• بی حالی و ضعف عضلانی
• مشکل در تنفس
• ضربان قلب نامنظم
• ایست قلبی (حمله قلبی)

بزرگسالان 19 سال و بالاتر نباید روزانه بیش از 350 میلی گرم منیزیم مصرف کنند تا از عوارض جانبی جلوگیری کرده و احتمال مسمومیت را کاهش دهند.

پروبیوتیک ها: خطر عفونت برای افراد با نقص ایمنی

پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که می توانند تاثیر مثبتی بر سلامت شما داشته باشند. گاهی اوقات به آنها «باکتری های مفید» نیز گفته می شود.

هنگام مصرف پروبیوتیک ها، برخی افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند نفخ، گاز و ناراحتی معده را تجربه کنند.

با این حال، افرادی که دچار نقص ایمنی هستند (سیستم ایمنی ضعیفی دارند) یا به شدت بیمارند، باید قبل از استفاده از پروبیوتیک ها حتما با یک پزشک مشورت کنند، زیرا مصرف آنها می تواند منجر به عفونت های شدید شود، از جمله:

• باکتریمی: عفونت باکتریایی در خون؛ که به آن مسمومیت خون یا سپسیس نیز گفته می شود.
• فونگمی: عفونت قارچی در خون.

آهن: ریسک های دوز بیش از حد

دوزهای پایین مکمل های آهن می توانند عوارض جانبی گوارشی مختلفی ایجاد کنند، و دوزهای بسیار بالا می توانند خطرناک باشند.

اگرچه نادر است، اما احتمال اوردوز با مکمل های آهن وجود دارد. از سال 1997، سازمان غذا و داروی آمریکا الزام کرده است که هر مکمل آهنی که در دوزهای بالاتر از 30 میلی گرم فروخته می شود، حاوی برچسب های هشدار قوی و بسته بندی تک قرصی باشد.

مصرف بیش از حد آهن می تواند منجر به موارد زیر شود:

• از دست دادن خون
• کما
• تشنج
• مرگ
• نکروز (مرگ بافت) روده
• نارسایی اندام ها
• شوک

نکات کلیدی

مکمل های غذایی مانند داروها تحت نظارت و قانون گذاری نیستند و عوارض جانبی جدی در مورد آنها امکان پذیر است.

دوزهای بالای برخی از مکمل های محبوب می توانند عوارض جانبی خطرناک و حتی مرگ به همراه داشته باشند.

تلاش کنید تا حد امکان ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را از طریق غذا دریافت کنید.

اطلاعات موجود در این مطلب تنها برای افزایش آگاهی ارائه شده اند و جایگزین مشاوره یا درمان پزشکی نیستند. حتما قبل از هرگونه اقدامی با پزشک مشورت کنید، به ویژه اگر بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف می کنید.

جاده هالو؛ سفر در جاده‌ای از مسؤولیت، گناه و انکار

بیشتر بخوانید:

10 مکمل که باید همراه غذا مصرف شوند

تماشاخانه

ساعت آبی یا محراب ساسانی؟ دروازه عظیم، حوض مقدس و قلعه مرموز : چه بر سر معبد باستانی ساسانیان در هرسین آمد؟ (فیلم)

شغلی برای زنان با ارزش اقتصادی ۱۰ تریلیون دلار (فیلم)

فیلم های دیگر