احیای تعادل دستگاه عصبی خودمختار با دم‌نوش‌های گیاهی و اصلاح سبک زندگی

خیلی‌ها در دنیای پرشتاب امروزی با علائمی مانند سردرد، تپش قلب، بی‌خوابی یا دردهای عضلانی مواجه می‌شوند که دلیل مشخصی هم ندارد. این ناراحتی‌ها ممکن است نشانه اختلال عملکرد دستگاه عصبی خودمختار باشند.

به گزارش اپک تایمز، دستگاه عصبی خودمختار که اغلب از آن به‌عنوان تنظیم‌کننده درونی بدن یاد می‌شود، کنترل توابع حیاتی و غیرارادی مانند ضربان قلب، تنفس و گوارش را برعهده دارد. وقتی این سامانه مختل می‌شود، سلامت جسمی و روانی فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

برای احیای تعادل دستگاه عصبی خودمختار می‌توانید دم‌نوش‌های گیاهی، طب فشاری و چند ترفند ساده سبک زندگی را در برنامه روزانه خود بگنجانید تا تعادل ذهن و جسم خود را بازگردانید و شدت ناراحتی‌های روزمره را به حداقل برسانید.

ارزیابی اولیه برای تشخیص اختلال دستگاه عصبی خودمختار

جونرو چن، متخصص طب سنتی چینی، طب فانکشنال و تغذیه‌درمانی، که تجربه بالینی قابل‌توجهی در درمان اختلالات دستگاه عصبی خودمختار دارد، در یکی از قسمت‌های برنامه «سلامت بانوان» شبکه ان‌تی‌دی، رسانه خواهر اپک تایمز، توصیه کرد که علائم این اختلال را در قالب پنج دسته اصلی زیر ارزیابی کنید.

۱. علائم عصبی

از نشانه‌های شایع اختلال دستگاه عصبی خودمختار می‌توان به سرگیجه یا سردردهای مکرر، دشواری در به خواب رفتن، خواب سبک یا ناآرام، رویای آگاهانه و بیدار شدن با احساس خستگی اشاره کرد. در طول روز هم ممکن است با عدم تمرکز یا انرژی پایین دست‌به‌گریبان باشید.

دستگاه عصبی خودمختار در تنظیم جریان خون به مغز، چرخه خواب و بیداری و برانگیختگی عصبی نقش دارد. فعالیت بیش‌از‌حد سیستم سمپاتیک (شاخه «ستیز یا گریز») یا کم‌کاری سیستم پاراسمپاتیک (شاخه «هضم و استراحت») این فرایندها را مختل کرده و باعث بروز علائم عصبی می‌شود.

۲. علائم حسی (چشم، گوش، بینی و دهان)

تاری دید، وزوز گوش، افت شنوایی، آلرژی بینی، خشکی دهان یا احساس وجود جسم خارجی در گلو شاید در ظاهر ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند، اما ممکن است با اختلال عملکرد دستگاه عصبی خودمختار مرتبط باشند، زیرا این دستگاه بخش عمده‌ای از عملکرد بدن از جمله توابع حسی را تحت تأثیر خود می‌گذارد.

• مردمک‌ها و غدد اشکی تحت کنترل رشته‌های پاراسمپاتیک هستند و مختل شدن آن‌ها می‌تواند باعث خستگی چشم یا تاری دید شود.
• جریان خون گوش داخلی و سطح پایه فعالیت عصبی به واسطه دستگاه عصبی خودمختار تنظیم می‌شوند. اختلال این دستگاه سبب وزوز گوش یا سرگیجه می‌شود.
• ترشح غدد بزاقی و رطوبت مخاطی نیز به واسطه این دستگاه کنترل می‌شوند. اختلال این دستگاه با خشکی دهان یا حساسیت بیش‌از‌حد بینی همراه است.

اگر با هرکدام از این علائم مواجه شدید، با یک پزشک متخصص مانند چشم‌پزشک یا متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید تا احتمال وجود ناهنجاری‌های ساختاری یا بیماری‌های زمینه‌ای بررسی شود.

۳. دستگاه گوارش

دستگاه عصبی خودمختار نقش مهمی در حرکات و ترشحات دستگاه گوارش دارد. اختلال این دستگاه سبب سوء‌هاضمه، نفخ، رفلاکس، یبوست یا اسهال می‌شود. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که سندرم روده تحریک‌پذیر با اختلال عملکرد این دستگاه ارتباط دارد.

۴. دستگاه ماهیچه‌ای و غدد درون‌ریز

سردی دست و پا و تعریق بیش‌از‌حد و احساس گرما در کف دست و پا می‌تواند نشانه اختلال عملکرد دستگاه عصبی خودمختار باشد. از آن‌جا که این دستگاه فعالیت غدد تعریق و تنظیم دمای بدن را کنترل می‌کند، عدم تعادل آن می‌تواند روند تنظیم گرمای بدن را مختل کند.

خشکی یا درد مداوم در ناحیه شانه و پایین کمر یا دندان‌قروچه در حین خواب می‌تواند نشانه تنش عضلانی مزمن و بی‌قراری باشد که با عدم تعادل دستگاه عصبی خودمختار ارتباط دارد.

از این گذشته، دستگاه عصبی خودمختار بر عملکرد و بازیابی عضلات اثر می‌گذارد. وقتی این دستگاه مختل می‌شود، عضلات دچار گرفتگی، ناراحتی و درد می‌شوند.

۵. دستگاه قلبی‌عروقی

دستگاه عصبی خودمختار تنظیم توابع حیاتی مانند ضربان قلب، تنفس و فشار خون را برعهده دارد. عدم تعادل این دستگاه باعث تنش عضلانی و عملکرد نامنظم عروق خونی می‌شود و خطر اختلالات قلبی‌عروقی را افزایش می‌دهد.

اگر این علائم در زندگی روزمره شما مزاحمت ایجاد کنند یا باعث اختلال خواب شوند، باید از پزشکی متخصص کمک بگیرید.

دیدگاه طب سنتی چینی: انرژی حیاتی کبد و تنظیم دستگاه عصبی خودمختار

براساس طب سنتی چینی، اختلال دستگاه عصبی خودمختار اغلب به «انحراف جریان انرژی کبد» نسبت داده می‌شود.

• کبد مسئول جریان انرژی حیاتی یا «چی» در بدن و ذخیره و تنظیم خون است.
• وقتی مسیر انرژی حیاتی کبد مسدود می‌شود، جریان انرژی اختلال پیدا می‌کند و این وضعیت در قالب برانگیختگی عاطفی، تپش قلب، احساس فشار در قفسه سینه، ناراحتی‌های گوارشی و اختلالات خواب نمود پیدا می‌کند.
• این علائم در فیزیولوژی عصبی مدرن با بیش‌فعالی شاخه سمپاتیک و سرکوب شاخه پاراسمپاتیک مطابقت دارند.

تنظیم انرژی حیاتی کبد به کمک داروهای گیاهی، تحریک نقاط طب سوزنی و کنترل استرس به احیای تعادل دستگاه عصبی خودمختار کمک می‌کند.

راهکارهای طبیعی برای حمایت از عملکرد دستگاه عصبی خودمختار

چن به افرادی که علائم خفیف دارند توصیه می‌کند که با ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی به روند طبیعی بهبودی خود کمک کنند. شما می‌توانید اقدامات زیر را در قالب مراقبت‌های شخصی روزانه در دستور کار خود قرار دهید:

دم‌نوش گل رز و خرمای قرمز

دم‌نوش آرام‌بخش گل رز و خرمای قرمز به کاهش استرس، بهبود خلق‌و‌خو و تقویت سلامتی کمک می‌کند.

مواد لازم:

• ۶ غنچه گل رز خشک‌شده
• ۲ عدد خرمای قرمز
• ۴۰۰ میلی‌لیتر آب جوش

طرز تهیه:

1. هسته خرماها را جدا کنید.
2. خرماها را به آرامی خرد یا تکه‌تکه کنید.
3. خرماهای آماده‌شده و غنچه‌های گل رز را درون قوری بریزید.
4. ۴۰۰ میلی‌لیتر آب جوش درون قوری بریزید.
5. اجازه دهید عطر و طعم ترکیبات بلند شود و دم‌نوش را گرم سرو کنید.

غنچه‌های گل رز عطر مطبوعی دارند که براساس طب سنتی چینی به تسکین کبد و جریان انرژی حیاتی آن کمک می‌کنند و باعث افزایش گردش سالم انرژی و خون در بدن می‌شوند. از این‌رو، دم‌نوش گل رز برای افرادی که با اختلالات عصبی ناشی از استرس دست‌به‌گریبان هستند گزینه خوبی است.

از دیرباز از خرمای قرمز برای تقویت طحال و معده و تغذیه انرژی حیاتی و خون استفاده می‌شود. استفاده از خرما علاوه بر افزایش خواص مقوی دم‌نوش گل رز باعث می‌شود نوشیدنی شما طعم طبیعی و شیرین پیدا کند.

ماساژ نقاط خاص برای تسکین دستگاه عصبی

براساس طب سنتی چین، مریدین‌ها کانال‌هایی هستند که انرژی حیاتی از طریق آن‌ها در بدن به جریان می‌افتد. این مسیرها انرژی حیاتی و خون را انتقال می‌دهند و به حفظ تعادل و ثبات بافت‌ها و اندام‌های مختلف کمک می‌کنند. وقتی بدن دچار عدم تعادل یا کمبود انرژی حیاتی و خون می‌شود، امراض و بیماری‌های مختلف بروز پیدا می‌کنند.

اندام‌های داخلی از طریق مریدین‌ها به سطح بدن متصل می‌شوند. نقاط خاصی به نام «نقاط طب سوزنی» در امتداد مریدین‌ها قرار گرفته‌اند که هرکدام کارکرد منحصربه‌فردی دارند.

با تحریک این نقاط از طریق طب سوزنی یا ماساژ می‌توانید بیماری‌ها و اختلالات مرتبط با اندام‌های خاص را درمان کنید.

چن می‌گوید ماساژ دادن این نقاط به کاهش علائم مرتبط با اختلال دستگاه عصبی خودمختار کمک می‌کند.

صد اجتماع (بای‌هوئی)

تحریک این نقطه به تسکین ذهن، کاهش استرس و افزایش تعادل دستگاه عصبی کمک می‌کند.

محل: بالای سر، درست در بالای نقطه میانی بین دو گوش و تقریباً به فاصله عرض شست عقب‌تر از تاج سر.

کارکرد: تسکین ذهن، آرامش روحی، کاهش سردرد و سرگیجه و حمایت از تعادل عصبی.

یک مطالعه مروری نشان داد که تحریک نقطه بای‌هوئی فواید متعددی برای سلامتی دارد که از جمله می‌توان به کاهش سردرد و سرگیجه- علائم رایج اختلال دستگاه عصبی خودکار- اشاره کرد. تحریک این نقطه در مورد اختلالات عصبی و روانی نیز اثرات درمانی دارد.

گذرگاه داخلی (نی‌گوآن)

تحریک این نقطه به تسکین تپش قلب، کاهش استرس و احیای تعادل درونی کمک می‌کند.

محل: در قسمت داخلی ساعد به اندازه سه عرض انگشت بالاتر از چین مچ، بین دو تاندون.

کارکرد: تنظیم ضربان قلب، کاهش تپش قلب و فشار قفسه سینه و تقویت آرامش.

از این نقطه در طب سوزنی برای تنظیم خودکار عملکرد قلبی‌عروقی استفاده می‌شود.

سه مایل پا (زوسان‌لی)

تحریک این نقطه به تنظیم گوارش و حمایت از سلامت کلی بدن کمک می‌کند.

محل: چهار عرض انگشت پایین‌تر از لبه بیرونی زانو.

کارکرد: تقویت طحال و معده، تقویت گوارش، افزایش انرژی و تنظیم حرکات روده.

تحقیقات نشان داده‌اند که تحریک نقطه زوسان‌لی با بهبود فعالیت عصب واگ و تنظیم دستگاه گوارش ارتباط مستقیم دارد. توصیه می‌شود روزانه این نقطه را به‌طور ملایم با حرکات دایره‌ای به مدت ۱ تا ۲ دقیقه ماساژ دهید.

تنظیم عادت‌ها و برنامه روزانه

چن می‌گوید: «تنظیم عادت‌های سالم با ایجاد تغییرات کوچک روزانه راهکار مؤثری برای احیای سلامت جسمی و روانی خواهد بود.»

۱. خواب منظم

سعی کنید هر شب تا ساعت ۱۰:۳۰ به تخت بروید تا بدن برای تولید ملاتونین و تجربه یک خواب باکیفیت فرصت کافی داشته باشد. خواب ناکافی انرژی بدن را تحلیل می‌برد و علائم اختلال دستگاه عصبی خودمختار را تشدید می‌کند.

۲. ورزش منظم

فعالیت بدنی منظم به تنظیم دستگاه عصبی خودمختار کمک کرده و سلامت کلی بدن را ارتقا می‌دهد. سعی کنید در طول روز یا قبل از شام حدود ۱ ساعت ورزش با شدت کم تا متوسط انجام دهید که شامل پیاده‌روی یا دویدن با سرعت آهسته می‌شود. از تمرینات سنگین در ساعات منتهی به خواب خودداری کنید، زیرا ممکن است ضربان قلب شما را بالا ببرد و خواب‌تان را مختل کند.

۳. رژیم غذایی سالم

عملکرد دستگاه گوارش ارتباط تنگاتنگی با دستگاه عصبی خودمختار دارد. توصیه چن این است که مصرف شیرینی و غذاهای سرد یا خام را به حداقل برسانید، به‌ویژه اگر مستعد رفلاکس اسید هستید. این کار به کاهش فشار گوارشی و حفظ سلامت کلی دستگاه گوارش کمک می‌کند.

۴. کنترل مؤثر استرس

تمریناتی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، رایحه‌درمانی، یوگای سبک و موسیقی‌درمانی می‌توانند یک محیط آرامش‌بخش ایجاد کنند. این فعالیت‌ها باعث شل شدن عضلات شده و به تنظیم دستگاه عصبی خودمختار کمک می‌کنند.

اختلال دستگاه عصبی خودمختار شایع‌تر از چیزی است که تصور می‌کنید، اما اغلب نادیده گرفته می‌شود. احیای تعادل درونی لازمه دستیابی به سلامت پایدار جسمانی و روانی است.

اگر علائم اختلال دستگاه عصبی خودمختار به‌رغم مراقبت‌های سختگیرانه پابرجا ماندند، حتماً از یک پزشک واجد شرایط یا متخصص طب سنتی چینی کمک بگیرید.

دیدار رئیس‌جمهور کلمبیا با دو کودک فلسطینی (فیلم)

بیشتر بخوانید:

این گیاه افکار منفی را از شما دور می‌کند!

دم شیر را با احتیاط مصرف کنید! (+عکس)

این گیاه بهترین دمنوش اعصاب است

تماشاخانه

پیتزا داود و هویت شهری از نگاه رضا امیرخانی نویسنده (فیلم)

سرنوشت تلخ جشن‌های ایرانی / از ممنوعیت برگزاری تا به هم زدن شادی‌ در جشن‌ها / وقتی حتی آب‌پاشی ممنوع است (فیلم)

فیلم های دیگر