اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ناشی از گستینگ (ghosting PTSD) یکی از پدیدههای جدید روانشناسی است که به دلیل قطع ناگهانی و بیتوضیح ارتباط بین افراد به وجود میآید.
گستینگ به معنای این است که فردی که در یک رابطه عاطفی، دوستانه یا حتی کاری بوده، ناگهان بدون هیچ پیغام یا توضیحی از زندگی فرد مقابل حذف میشود. این نوع قطع رابطه، برخلاف جداییهای معمول که همراه با گفتگو و دلایل مشخص است، بسیار ناگهانی و سرد است و میتواند آسیب روانی عمیقی به فرد وارد کند.
در واقع، گستینگ نوعی رهاشدگی ناگهانی است که باعث میشود فرد دچار سردرگمی، نگرانی و احساس بیارزشی شود. ذهن انسان همیشه به دنبال درک چرایی اتفاقات است و وقتی کسی ناگهان بدون هیچ دلیلی ارتباط را قطع کند، این سوالها بیپاسخ باقی میمانند. چه چیزی باعث شد؟ آیا من مقصرم؟ آیا ارزش کافی نداشتم؟ این پرسشها ذهن را درگیر میکند و مانع از بهبودی روانی میشود. در بسیاری موارد، همین عدم پاسخگویی و بیخبری به شخصیت فرد آسیب میزند و او را دچار اضطراب شدید میکند.
مطالعات روانشناسی نشان دادهاند که مغز فردی که گستینگ شده، مغز مشابه فردی که ضربه روحی شدید دیده عمل میکند.
به همین دلیل است که بسیاری از کسانی که تجربه گستینگ دارند، دچار علائمی مشابه به اختلال استرس پس از سانحه میشوند.
این علائم شامل یادآوریهای مکرر و ناخوانده خاطرات رابطه، ترس از تکرار تجربه تلخ، بیاعتمادی فراگیر نسبت به دیگران و حتی دشواری در خوابیدن هستند. برخی افراد به خاطر این آسیب روانی، دیگر تمایلی به برقراری روابط جدید ندارند و همیشه نسبت به دیگران محتاط و شکاک میشوند.
یکی از دلایل مهم بروز گستینگ PTSD، نیاز عمیق انسان به ارتباط و امنیت روانی است.
طبق نظریه دلبستگی، انسانها برای داشتن زندگی سالم، باید روابطی با ثبات و قابل پیشبینی داشته باشند.
زهرا نیازاده روانشناس و نویسنده خانه تاب آوری تاکید میکند وقتی این ثبات به شکل ناگهانی و بدون هشدار از بین میرود، مغز به حالت هشدار در میآید و واکنشهای استرسی شدید نشان میدهد. در نتیجه، فرد فقط احساس غم و اندوه نمیکند، بلکه دچار اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی یا حملات پانیک نیز میشود.
زندگی فردی که دچار PTSD ناشی از گستینگ است، تحت تاثیر این آسیب قرار میگیرد. اعتماد به نفس او کاهش مییابد و سوالات مربوط به ارزشمندی خود ذهنش را اشغال میکند. این افراد اغلب احساس تنهایی عمیق دارند و ممکن است از حضور در جمعهای اجتماعی اجتناب کنند، زیرا ترس آنها از دوباره رها شدن بسیار زیاد است. چنین شرایطی میتواند باعث شود که فرد احساس کند که دیگر هیچ کسی را نمیتواند به خود نزدیک کند و به مرور زمان نسبت به دنیای اطراف خود بیاعتماد و ناامید شود.
برای بهبود این آسیب روانی، اولین قدم پذیرش این واقعیت است که نبود پاسخ و توضیح در گستینگ به معنای ضعف یا بیارزشی شکل نگیرد. این رفتار، بیشتر ناشی از ضعف ارتباطی و عدم بلوغ طرف مقابل است و مربوط به ارزش شخص گستشده نیست.
سپس فرد باید به دنبال حمایتهای اجتماعی باشد، مانند صحبت کردن با دوستان، خانواده یا افراد متخصص که بتوانند به او در مواجهه با احساساتش کمک کنند. همچنین مراجعه به روانشناس و استفاده از روشهای درمانی مثل رفتار درمانی شناختی میتواند به بازسازی اعتماد به نفس و بهبود سلامت روان کمک کند.
همچنین لازم است افراد آموزش ببینند که چگونه در روابط آینده خود مرزهای سالم بگذارند و در مقابل آسیب و رها شدن احتمالی محافظت شوند. این مهارتها باعث میشود که فرد بتواند با آرامش بیشتر و آگاهی بالاتر روابط جدیدی شکل دهد، بدون اینکه بار گذشته را با خود حمل کند. علاوه بر این، فرهنگسازی در جامعه اهمیت زیادی دارد. باید از افراد خواسته شود تا پایان دادن به رابطه را با احترام و واضح بیان کنند و از رفتاری مانند گستینگ که باعث آسیبهای روانی عمیق میشود، اجتناب کنند.
گستینگ PTSD یک مشکل روانی جدی است که شایسته توجه بیشتر متخصصان، رسانهها و خود جامعه است. این پدیده به دلیل ماهیت دیجیتال و غیرحضوری شدن روابط، در سالهای اخیر افزایش یافته و پیامدهای منفی آن بر سلامت روانی افراد نیازمند پژوهشهای عمیقتر و حمایتهای موثرتر است. فهم بهتر این موضوع و آموزش مهارتهای ارتباطی سالمتر میتواند به کاهش این نوع آسیبها کمک کند و زندگی افراد را بهبود بخشد.
زهرا نیازاده نویسنده کتاب مسیر تاب آوری در پایان تاکید کرده است گستینگ PTSD ترکیبی از احساس رهاشدگی، سردرگمی، و آسیب روانی است که پس از قطع ناگهانی روابط بدون توضیح ایجاد میشود. این اختلال نه تنها بر روان فرد تاثیر میگذارد، بلکه کیفیت زندگی و روابط آینده او را نیز مخدوش میسازد. پیشگیری و درمان این وضعیت مستلزم حمایت اجتماعی، آموزش ارتباط سالم و استفاده از خدمات رواندرمانی است. این امر گامی مهم در جهت سلامت روانی جمعی و ارتقاء کیفیت زندگی فردی به شمار میآید.
توضیح اینکه خانه تاب آوری بعنوان سایت تاب آوری کشور با هدف ارتقاء سلامت روانی و افزایش تاب آوری فردی و اجتماعی در جامعه فعالیت میکند. این رسانه با ارائه آموزشها، پژوهشها و مشاورههای کاربردی، به تقویت مهارتهای مقابله با بحرانها و چالشهای زندگی کمک میکند. خانه تاب آوری در سال 1394 در کرمانشاه تاسیس شده است.
منبع: میگنا
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر