سوال بزرگ تاریخ مطبوعات ایران: تیتر« شاه رفت» ایده چه کسی بود؟/کیهان یا اطلاعات؟

عصرایران- محمد بلوری روزنامه نگار برجسته و قدیمی کشورمان که در زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 معاون سردبیر کیهان بود در خاطرات خودش به یکی از بزرگ ترین معماهای تاریخ مطبوعات ایران پرداخته است:

در روز 26 دی ماه 1357 تیتر هر دو روزنامه کیهان و اطلاعات با درشت ترین حروف جمله « شاه رفت» بود.. آن روز صبح که در کیهان در انتظار خروج شاه از ایران بودیم، تردید داشتیم آیا امروز سفر شاه قطعی است یا به روز بعد موکول خواهد شد، هرچند همه مقدمات این سفر فراهم شده بود و خبرنگاران سرویس سیاسی کسب خبر کرده بودند که شاه پس از دیدار با شاپور بختیار همراه با فرح پهلوی عازم پاویون مخصوص در فرودگاه مهرآباد خواهد شد تا با هواپیما کشور را ترک کنند. حساب کرده بودیم ممکن است این سفر در بعد از ظهر پس از انتشار روزنامه انجام شود. در این صورت درباره سفری که هنوز قطعی نشده بود باید چه تیتری می زدیم؟ اگر با تیتر درشتی اعلام می کردیم که «شاه رفت» ولی سفر انجام نمی شد روزنامه اعتبارش را از دست می داد و متهم به دروغ نویسی می شدیم.

محمد بلوری خبرنگار و روزنامه نگار قدیمی که در زمان انقلاب 57 در روزنامه کیهان معاون سردبیر بود

 با رحمان هاتفی رییس شورای سردبیری توافق کردیم دو تا تیتر آماده کنیم: یکی «شاه می رود» و دیگری« شاه رفت». اگر تا زمان انتشار روزنامه سفرشاه انجام نمی شد، تیتر « شاه می رود» را برای صفحه اول انتخاب می کردیم. اگر سفر شاه به غروب می افتاد یا احتمالا آن روز انجام نمی شد، چنین تیتری صحیح جلوه می کرد. اما اگر سفر شاه پس از انتشار روزنامه آغاز می شد، تیتر را در چاپ دوم عوض می کردیم و به سرعت تیتر« شاه رفت» را برای چاپ دوم به کار می بردیم.

رحمان هاتفی از مرتضی شادمانی صفحه آرای کیهان خواست با یکی دو طراحی که تحت نظر او کار می کردند هر چه زودتر به اتاقکی دور از توجه دیگران بروند و پشت درهای بسته هر دو تیتر را طراحی کنند. خوشبختانه یکی از همکاران عکاس توانسته بود از جریان کار طراحان روی این دو تیتر عکس هایی تهیه کند. این عکس ها نشان می داد شورای سردبیری کیهان پیش از آن که شاه روانه فرودگاه شود به فکر طراحی این تیتر بوده است. جالب این که سفر به موقع انجام شد و از همان تیتر «شاه رفت» در ثفحه اول استفاده کردین که با درشت ترین حروف - معروف به حروف 84 تخته ای - چاپ شد.

آن روز وقتی روزنامه ها منتشر شدند، با تعجب دیدیم روزنامه اطلاعات هم از همان تیتر «شاه رفت» در صفحه اول استفاده کرده است. در این باره حرف و حدیث های مختلفی مطرح شد. برخی از همکارانمان در تحریریه کیهان می گفتند متن تیتر ما پنهانی به دست آن ها رسیده است. بسیاری هم می گفتند غلامحسین صالحیار سردبیر اطلاعات هم سردبیر باتجربه و کارآزموده ای است و همین تیتر به ذهن او هم رسیده است.

ویدئویی قدیمی به بهانه سالروز درگذشت استاد مرتضی حنانه

بیشتر بخوانید:

شاه رفت (عکس)

هر شاهی شاه نیست؛ با نام‌های پس از انقلاب چه کردیم؟ (+فیلم)

خاطره سردبیر اطلاعات از تیتر "امام آمد"

تماشاخانه

مشکوک‌ترین کیف ایران ؛ در کیف خانم وزیر چه بود که نخواست در فرودگاه بررسی شود (فیلم)

سه توصیه ساده اما موثر برای پیشگیری از آلزایمر (فیلم)

فیلم های دیگر