روایت‌هایی از زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی تهران

در میان خیابان‌های پرتردد و شلوغ شهر تهران، رفت و آمد در کوچه‌های اطراف دانشگاه تهران در ساختمانی پنج‌طبقه با تابلویی ساده و بی‌زرق‌وبرق که عنوان «خوابگاه دانشجویی» سر در آن خورده است، بیش از سایر ساختمان‌های اطراف جلب توجه می‌کند.

به گزارش ایران، در ورودی خوابگاه، نگهبانی با چهره‌ای خسته اما هوشیار، پشت میز نشسته، مجله جدول و مدادی دستش گرفته و با دقت رفت‌وآمدها را زیر نظر دارد. فضای داخلی خوابگاه، با راهروهایی تمیز و خلوت، آرامش نسبی دارد اما با این حال بوی غذاهای ساده دانشجویی و صدای خنده‌های پراکنده از اتاق‌ها، نشان از جریان زندگی ساکنان این خوابگاه دارد.

پشت هر دری، دنیایی متفاوت در جریان است. در یکی از اتاق‌ها، سه دانشجوی جوان در کنار کتاب‌های باز، لپ‌تاپ‌های روشن و فنجان‌های چای نیمه‌خورده، روز خود را میان درس، شوخی و رؤیاهای آینده سپری می‌کنند.

به‌گفته سارا یکی از ساکنان این خوابگاه، اینجا صرفاً محل اقامت نیست، بلکه خانه‌ای موقت برای دانشجویانی است که در مسیر ساختن آینده، هم‌زیستی، تعامل و تجربه زندگی جمعی را تمرین می‌کنند. 

زندگی در خوابگاه، برای بسیاری از دانشجویان، اولین تجربه جدی زیستن مستقل و جمعی است. این تجربه، فراتر از اقامت در یک اتاق مشترک است، فرصتی است برای رشد فردی، یادگیری مهارت‌های ارتباطی و مواجهه با تفاوت‌ها.

در فضای خوابگاه، دانشجو یاد می‌گیرد چطور با افرادی از فرهنگ‌ها، شهرها و سبک‌های زندگی متفاوت کنار بیاید. از تقسیم فضای کوچک اتاق و نوبت حمام گرفته تا توافق بر سر ساعت خواب و…، همه چیز نیازمند گفت‌وگو، درک متقابل و سازگاری است. این تمرین‌های روزمره، مهارت‌هایی را در فرد شکل می‌دهند که در هیچ کلاس درسی، آموزش داده نمی‌شوند. 

خوابگاه پسران غرب تهران/ اتاق ۱۳

امیررضا، دانشجوی ترم پنج مهندسی مکانیک از یزد، درباره اقامتش در خوابگاه دانشجویی دولتی می‌گوید: «وقتی به تهران آمدم، هیچ‌کدام از بچه‌ها را نمی‌شناختم. روزهای اول خوابگاه برایم سخت بود، مخصوصاً تقسیم فضا با دو نفری که اصلاً نمی‌شناختم‌شان. اما کم‌کم یاد گرفتم چطور با آدم‌ها کنار بیایم، چطور مسئولیت‌پذیر باشم. الان با بچه‌های اتاق‌مان مثل یک خانواده‌ایم. گاهی شب‌ها باهم فیلم می‌بینیم و صبح‌ها نوبتی صبحانه درست می‌کنیم. سختی هست، اما تجربه‌اش بی‌نظیر است.» 

علی دانشجوی ترم سوم پزشکی از تبریز، خوابگاه را چنین توصیف می‌کند: «اتاق ما شش نفره است. گاهی شلوغ، گاهی خلوت و ساکت، اما همیشه پر از اتفاق است. از اینکه خودم لباس‌هایم را بشویم، غذا درست کنم، هزینه اینترنت و خریدهای روزانه را با بچه‌ها تقسیم کنم، حس خوبی از مستقل شدن دارم. اینجا آدم بزرگ می‌شود، نه فقط از نظر سن، از نظر تجربه. اینجا یک جور تمرین زندگی است؛ با همه بالا و پایین‌هایش.» 

خوابگاه خصوصی دختران شمال تهران/ اتاق ۲۳

روز در اتاق شماره ۲۳ خوابگاه خصوصی در محله کامرانیه با صدای زنگ ساعت آغاز می‌شود. سه دختر دانشجو، هرکدام با پیش‌زمینه‌ای متفاوت و رویایی خاص، در این اتاق کوچک اما پرنشاط زندگی می‌کنند. نسترن، دانشجوی روان‌شناسی اهل تبریز، معمولاً زودتر از بقیه بیدار می‌شود و مسئول آماده کردن چای و صبحانه است. ندا، متولد کرمان و دانشجوی معماری، شب‌ها تا دیروقت مشغول طراحی است و صبح‌ها دیرتر از خواب بلند می‌شود.

الهه، دانشجوی حقوق با اصالت کردی، دختری منظم است که همیشه در حال مطالعه یا مرتب کردن وسایلش است. فضای اتاق کوچک اما سرشار از زندگی و تعامل دانشجویان است. دیوارها با عکس‌های خانوادگی، یادداشت‌های انگیزشی و برنامه‌های درسی تزئین شده‌اند. 

نسترن که حدود یک سال است در این خوابگاه ساکن شده، اتاق شماره ۲۳ را نه صرفاً یک فضای اقامتی، بلکه خانه‌ای موقت می‌داند؛ جایی برای تمرین استقلال، پذیرش تفاوت‌ها و ساختن آرامش در دل شلوغی‌های تهران. به گفته او زندگی دانشجویان خوابگاهی آسان نیست.

گاهی اختلاف‌نظرها، کمبود فضای شخصی یا فشارهای درسی می‌تواند باعث تنش شود. اما همین چالش‌ها، فرصتی برای یادگیری تاب‌آوری، رشد روانی فراهم می‌کنند.

نسترن، دانشجوی ترم چهارم روان‌شناسی، از تجربه اقامت یک‌ساله‌اش در این خوابگاه خصوصی دختران می‌گوید: «خوابگاه ما از نظر امنیت و نظافت شرایط خوبی دارد. اینکه هر روز اتاق‌ها را تمیز می‌کنند برای ما دانشجویانی که وقت برای این کارها کم داریم حس آرامش می‌دهد. سرپرست‌ها همیشه در خوابگاه هستند و مقررات باعث می‌شود خیالم از نظر امنیت راحت باشد. اما گاهی دلم می‌خواهد فضای شخصی‌تری داشته باشم. مثلاً اینکه بتوانم هر وقت خواستم میهمان بیاورم یا شب‌ها اینقدر زود خاموشی ندهند.» 

الهه، دانشجوی ترم دوم حقوق، نظر متفاوتی دارد و می‌گوید: «من خوابگاه را بیشتر از خانه‌های اجاره‌ای دانشجویی دوست دارم چون حس می‌کنم اینجا با آدم‌هایی زندگی می‌کنم که دغدغه‌هایم را می‌فهمند. با هم درس می‌خوانیم، درد دل می‌کنیم، اغلب با هم آشپزی می‌کنیم. درست است که آشپزخانه‌ها محدود هستند و گاهی باید برای یک قابلمه جا پیدا کنی! تنوع غذایی هم کم است، به خصوص برای کسانی که رژیم خاص دارند. اما با همه این تفاوت‌ها خوابگاه می‌تواند بستری برای شکل‌گیری دوستی‌هایی باشد که در خوابگاه شکل می‌گیرند که تا سال‌ها بعد از فارغ‌التحصیلی هم ادامه می‌یابند.» 

ندا، متولد کرمان و دانشجوی معماری دیگر هم اتاقی نسترن و الهه درباره شرایط خوابگاه می‌گوید: «وقتی برای تحصیل به تهران آمدم، اولین چیزی که نگرانم کرد، محل اقامت بود. خوابگاه‌های دولتی ظرفیت‌شان پر شده بود و هیچ جای خالی وجود نداشت. مجبور شدم دنبال خوابگاه خصوصی بگردم. اولش فکر می‌کردم تفاوت زیادی ندارد، اما وقتی قیمت‌ها را دیدم، شوکه شدم.

یک اتاق چهارتخته معمولی، ماهی هشت میلیون تومان! تازه باید پنج میلیون هم ودیعه می‌دادم. با اینکه خوابگاه خصوصی امکانات خوبی دارد، مثل اینترنت پرسرعت، نظافت روزانه و آشپزخانه مجهز، اما فشار مالی زیادی بهم وارد شده است. مجبورم بیشتر کار دانشجویی بگیرم، کمتر تفریح کنم و دائم نگران پرداخت اجاره باشم. گاهی با خودم فکر می‌کنم که چرا باید دغدغه اصلی یک دانشجو، پیدا کردن جای خواب باشد.» 

کمبود ظرفیت خوابگاه‌های دولتی چالش دانشجویان غیربومی

طبق اعلام مسعود گنجی، رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم، در حال حاضر حدود ۲۲۴ هزار نفر از دانشجویان کشور در خوابگاه‌های دانشجویی سکونت دارند. این درحالی است که ظرفیت خوابگاه‌های دولتی فقط حدود ۲۱۷ هزار نفر بوده و به همین دلیل، امکان اسکان همه متقاضیان فراهم نشده است.

این اختلاف میان تعداد متقاضیان و ظرفیت موجود، نشان‌دهنده فشار روزافزون بر زیرساخت‌های اقامتی دانشگاه‌هاست. بسیاری از دانشجویان، بویژه غیربومی‌ها، ناچار هستند به خوابگاه‌های خصوصی یا اجاره مسکن مستقل روی بیاورند.

این وضعیت، ضرورت توسعه خوابگاه‌های جدید، بهبود کیفیت خدمات و بازنگری در سیاست‌های اسکان دانشجویی را بیش از پیش آشکار می‌کند. به همین دلیل انتخاب خوابگاه مناسب، نیازمند بررسی دقیق امکانات، موقعیت جغرافیایی، هزینه‌ها و شرایط پذیرش است. با برنامه‌ریزی مالی و شناخت گزینه‌های موجود، می‌توان تجربه‌ای آرام، مؤثر و سازنده از زندگی دانشجویی رقم زد. 

در کنار خوابگاه‌های دولتی، خوابگاه‌های خصوصی نیز فعالیت می‌کنند که معمولاً امکانات رفاهی بیشتری دارند، اما هزینه‌های آن‌ها به‌مراتب بالاتر است. برای نمونه، در یکی از خوابگاه‌های خصوصی در شمال تهران، اتاق‌های تک‌تخته عادی با کف‌پوش سنگ و پارکت، نظافت روزانه، آشپزخانه مجهز و اینترنت پرسرعت با ودیعه پنج میلیون تومانی، ماهانه بیست میلیون تومان اجاره دارند.

اتاق‌های دوتخته با همان میزان ودیعه، سیزده میلیون تومان در ماه هزینه دارند. اتاق‌های چهارتخته عادی با پنج میلیون تومان ودیعه، دوازده میلیون تومان در ماه و اتاق‌های شش‌تخته عادی نیز با همان ودیعه، ماهانه نه میلیون تومان اجاره دارند. همچنین اتاق‌های چهارتخته مستر که امکانات بیشتری دارند، با پنج میلیون تومان ودیعه، ماهانه هجده میلیون تومان هزینه خواهند داشت. 

خوابگاه درجه چند می‌خواهید

نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که برخلاف تصور رایج، خوابگاه‌های دانشگاه‌های دولتی رایگان نیستند. هزینه‌های اقامت در این خوابگاه‌ها هرساله توسط صندوق رفاه دانشجویان تعیین می‌شود و ممکن است بسته به نوع خوابگاه و خدمات ارائه‌شده، متغیر باشد.

همچنین شرایط پذیرش در خوابگاه‌ها برای دانشجویان مجرد و متأهل و در مقاطع مختلف تحصیلی (کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری)، متفاوت است. آگاهی از این شرایط می‌تواند نقش مهمی در تصمیم‌گیری صحیح و انتخاب محل اقامت مناسب ایفا کند.

صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دستورالعمل جدیدی، نرخ اجاره‌بهای خوابگاه‌های دانشجویی را برای سال تحصیلی ۱۴۰۵–۱۴۰۴ اعلام کرده است. براساس این دستورالعمل، نرخ اجاره‌بهای خوابگاه‌های ملکی بسته به نوع و درجه خوابگاه متفاوت است.

برای خوابگاه‌های مجردی، هزینه‌ها به این صورت تعیین شده‌اند: خوابگاه‌های درجه یک با امکانات بالاتر، یک میلیون و دویست هزار تومان در هر نیم‌سال هزینه دارند. خوابگاه‌های درجه دو با امکانات متوسط، نهصد هزار تومان و خوابگاه‌های درجه سه که امکانات کمتری دارند، ششصد هزار تومان برای هر نیم‌سال دریافت می‌کنند.

سامسونگ یک قطعه مهم برای خودروهای هیوندای می‌سازد

تماشاخانه

مشکوک‌ترین کیف ایران ؛ در کیف خانم وزیر چه بود که نخواست در فرودگاه بررسی شود (فیلم)

سه توصیه ساده اما موثر برای پیشگیری از آلزایمر (فیلم)

فیلم های دیگر