چرا تخت جمشید مهم است

عصر ایران ؛ دکتر علیرضا عسکری چاوردی ــ باستان شناس؛ دانشگاه شیراز ــ تخت جمشید نظام معرفتی ایرانیان است که بنیان آن بر هنر، صلح و دوستی بنا شده است. نخستین بنای کلاسیک جهانی در تاریخ و تمدن بشر است که درست برای صلح با زبان هنر بنا شده است. بی تردید، امروزه دانشمندان ایرانشناس مطالعات هخامنشی در دانشگاههای مختلف جهان به این نتیجه رسیده اند این بنای باشکوه هنری برای نمایش هنر و صلح جهانی بنا شده  است. زبان الواح آن همه نگارشی هنرمندانه از واقعیت های انسانی، اخلاق مدارانه با اتکاء به نظام توحیدی، اعتقادی و فرهنگی جهان باستان است. 

تخت جمشید نه تنها اقوام سرزمین امروز ایران را به هم گره زده است بلکه پیوند دهنده انسجام ارضی سرزمین ایران در دوره باستان بوده است. این پیوند و انسجام ارزشمند است زیرا با زبان هنر با وحدت ایران فرهنگی در طول تاریخ امتداد یافته است. مردمان چهارگوشه ایران امروز در آذربایجان، سیستان و بلوچستان، خراسان و خوزستان همه تخت جمشید را متعلق به خود می دانند زیرا با تخت جمشید در تاریخ پیوند دارند. تمام مردم ایران بزرگ فلسفه وجودی خود را در حفظ فرهنگ ملّی ایران منسجم می پندارند زیرا، تخت جمشید وحدت ارضی سرزمین ایران امروز را با هویت ملّی کهن آنها معنا و مفهوم بخشیده است.  این وحدت ملّی میراث تاریخی ایرانیان است و ریشه در بنیان های تاریخی این سرزمین کهنسال دارد و پیوندهای قلمرویی آن کم و بیش به ایران بزرگ فرهنگی دوره باستان و تداوم تعالی این سرزمین تا زمان معاصر بر می گردد.

پیوندهای خویشاوندی هسته مرکزی ایران بزرگ فرهنگی با همسایگانش از شرق و غرب و شمال و جنوب هویت فرهنگی شرق در برابر غرب را در دوره باستان به خود وابسته ساخت و این پیوندها قرن ها بر روح و جان ایرانیان  نقش آفرینی کرده است. بسیاری از کشورهای امروز خاورمیانه میراث بجای مانده از دوره باستان ایران هستند و بخش اعظم پیوندهای فرهنگی امروز ایران با کشورهای خاورمیانه به همان ابعاد تاریخی آنها در محدوده قلمرویی عصر هخامنشیان باز می گردد. 

در دوره هخامنشی، بیش از 30 ایالت تحت قلمرو ایران باستان قرار داشتند ، اگرچه از نظر فرهنگی با ناحیه فرهنگ رسمی در مرکز حکومت تا حدودی تفاوت داشتند امّا، با توسعه توان ارتباطی و ایجاد نُمادهای سمبیلک در خاستگاه ایدئولوژیک، حکومت تلاش نمود تا جنبه های همگرایی و قرابت های فرهنگی برای انسجام ارضی و سیاسی در ساختار حکومتی خود پدید آورد. عینی ترین جنبه ها، بر وحدت، یگانگی و یکتا پرستی در پیوند دین و دنیا در خاستگاه ایدئولوژیک این مرکز در بنای تخت جمشید تجلی یافت و تنوّع و کثرت فرهنگ ها با حفظ آداب و رسوم و سُنن ملل مختلف در ساختار سیاسی، اداری نظام مدیریتی حکومت انسجام داده شد. تمام ساتراپی ها، اگرچه از نظر فرهنگی با هم متجانس نبودند اما از نظر کارکردی با هسته مرکزی در ارتباط مستقیم بودند و با دیگر ساتراپی ها در چارچوب ساختار رسمی و تضمین امنیت قوانین وضع شده در مرکز با هم ارتباط داشتند. 

بازتاب هنری و فرهنگی تخت جمشید در پیوند با مردمان خاورمیانه در دوره هخامنشی نهادینه شد و همین تداوم انسجام فرهنگی ایران بزرگ را در دوره های بعد رقم زد. در ساخت تخت جمشید عناصر هنری خاورمیانه باستان بکار گرفته شد و اسلوب های هنری آن با حفظ انسجام ملّی بر مبنای فرهنگ تاریخی قلمرو ارضی هخامنشیان بنیان نهاده شد به گونه ای که تا به امروز نه تنها مردم ایران بلکه جوامع انسانی خاورمیانه باستان نسبت خود را با هسته مرکزی آن فرهنگ یعنی تخت جمشید جستجو می کنند. تدوام این جریان تاریخی در دوره ساسانی و عصر اسلامی مفهوم استقلال طلبی، آزادی خواهی و  قدرت مشروع  ایران تاریخی را در خاورمیانه و در جهان نهادینه ساخت. مفهوم ایران فرهنگی تاریخی به یک موضوع واحد ختم نمی شو د بلکه ایران مجموعه ای از مفاهیم را در بر می گیرد که مصادیق آن در موقعیت مکانی و فرهنگی ایران عصر باستان در تخت جمشید قابل شناسایی و درک است.  

به همه این دلائل باید با جان و دل از تخت جمشید مراقبت، محافظت و نگهداری کرد زیرا ایده ایران در مفهوم نام و نشان تخت جمشید نهادینده شده است و تخت جمشید یعنی ایران، مردم ایران و سرزمین کهنسالی که خود ریشه های وحدت ارضی، ملّی، قلمرویی و تنوّع فرهنگی مردم ایران را بهم پیوند زده است. این ریشه بنیان و نیای مردم نیک اندیش و پاک گوهر ایران زمین است. 

سوپرگل کریستیانو رونالدو در بازی امشب النصر مقابل الفتح (فیلم)

بیشتر بخوانید:

چه اتفاقی برای تخت جمشید افتاده است؟ / مهمترین اثر میراث جهانی ایران در خطر است؟ (فیلم)

تماشاخانه

از جنیفر لوپز تا ادل و جیم کری چه مشکلات روحی روانی را تجربه کرده اند؟ (فیلم)

مشکوک‌ترین کیف ایران ؛ در کیف خانم وزیر چه بود که نخواست در فرودگاه بررسی شود (فیلم)

فیلم های دیگر