بیماری لثه خطر سکته مغزی را تقریباً دوبرابر افزایش می‌دهد

کارشناسان می‌گویند مراقبت منظم از دندان‌ها می‌تواند از مغز و قلب شما محافظت کند.

آیا هر روز از نخ دندان استفاده می‌کنید؟ تأثیر عادت‌های دهان و دندان فراتر از لبخندی است که روی لب‌های شما نقش می‌بندد و می‌تواند وضعیت سلامت مغزتان را آشکار کند.

به گزارش اپک تایمز، تحقیقات جدید نشان می‌دهند که بهداشت ضعیف دهان و دندان خطر سکته مغزی را تقریباً دوبرابر می‌کند و به آسیب‌های مغزی منجر می‌شود که سال‌ها بعد در قالب مشکلات حافظه و مختل شدن قوه تفکر بروز پیدا می‌کنند.

دو مطالعه جدید که در نورولوژی اوپن اکسس، نشریه آکادمی عصب‌شناسی آمریکا، انتشار یافته‌اند، نشان می‌دهند که بیماری لثه و پوسیدگی دندان با افزایش قابل‌توجه خطر سکته و ضایعات مغزی ارتباط مستقیم دارند. در هردو مطالعه از داده‌های یکسان استفاده شده است.

دکتر سوویک سن، استاد عصب‌شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای جنوبی و نویسنده دو مطالعه فوق، گفت: «افرادی که هم‌زمان با پوسیدگی دندان و بیماری لثه دست‌به‌گریبان هستند، نسبت به افرادی که فقط از بیماری لثه رنج می‌برند، دوبرابر بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند.»

او افزود: «این یافته‌ها نشان می‌دهند بخش مهمی از فرایند پیشگیری از سکته مغزی به مراقبت منظم از دهان و دندان بازمی‌گردد که شامل استفاده از مسواک و نخ دندان و مراجعه مستمر به دندان‌پزشک یا مراکز مراقبت‌های دهان و دندان می‌شود.»

تأثیر گسترده بیماری لثه

بیماری لثه که به بیماری پریودنتال معروف است، یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی مزمن است و تقریباً نصف بزرگسال‌ها را در مقطعی از زندگی درگیر می‌کند. این عارضه معمولاً با التهاب لثه شروع می‌شود که به موجب آن لثه به دلیل التهاب ناشی از باکتری‌ها به رنگ قرمز درمی‌آید. التهاب درصورت پیشرفت به پریودنتیت می‌انجامد که باعث تحلیل رفتن بافت لثه و سست شدن دندان‌ها می‌شود.

دکتر سوویک سن و تیم او در مطالعه اول دریافتند افرادی که هم‌زمان با بیماری لثه و پوسیدگی دندان دست‌به‌گریبان هستند، در مقایسه با افرادی که دهان و دندان سالم دارند، ۸۶ درصد بیشتر در معرض خطر سکته مغزی ناشی از لخته‌های خونی و ۳۶ درصد بیشتر در معرض خطر حمله و بیماری‌های قلبی از جمله نارسایی قلبی قرار دارند. حتی اگر مشکل پوسیدگی نداشته باشید، بیماری لثه به‌تنهایی باعث افزایش ۴۴ درصدی خطر سکته مغزی خواهد شد.

سکته مغزی عمدتاً بر اثر لخته‌هایی رخ می‌دهد که جریان خون مغز را مسدود می‌کنند. در این شرایط بخشی از مغز از دریافت اکسیژن و مواد مغذی بی‌نصیب می‌ماند و آسیب می‌بیند.

محققان نزدیک به ۶ هزار فرد بزرگسال با میانگین سنی ۶۳ سال را از اواخر سال ۱۹۹۰ به مدت بیش از ۲۰ سال تحت کنترل قرار دادند. نتایج حاکی از آن بود که هرچه بهداشت دهان و دندان وخیم‌تر باشد، احتمال بروز سکته بیشتر خواهد بود. تنها حدود ۴ درصد از افرادی که لثه سالم داشتند، دچار سکته مغزی شدند. با این‌حال، این رقم در بین افرادی که با بیماری لثه دست‌به‌گریبان بودند حدود ۷ درصد و در بین افرادی که هم‌زمان از بیماری لثه و پوسیدگی دندان رنج می‌برند حدود ۱۰ درصد بود.

سن افزود: «یکی از یافته‌های بسیار جالب مطالعه ما این بود که پایبندی به مراقبت‌های پیشگیرانه دندان‌پزشکی با کاهش ۸۱ درصدی خطر ابتلا به بیماری لثه و پوسیدگی دندان همراه بود.»

سرنخ‌های مغزی

او با اشاره به مطالعه دیگری که در آن به بررسی مغز پرداخته گفت: «بهداشت دهان و بیماری عروق کوچک مغز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.»

او افزود: «مغز دارای یک شبکه گسترده از عروق خونی است. شریان‌های اصلی به شاخه‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند که هرکدام مسیرهای عصبی مغز را تغذیه می‌کنند. اگر این عروق کوچک آسیب ببینند، ممکن است مدت‌ها قبل از بروز علائم سکته یا زوال عقل با تغییرات جزئی مواجه شوید.»

هزار و ۱۴۳ فرد سالخورده در مطالعه دوم تحت آزمایش‌های دندان‌پزشکی و ام‌آر‌آی مغزی قرار گرفتند. بین این‌دو پروسه ۱۵ سال فاصله بود. افرادی که در میان‌سالی با بیماری لثه دست‌به‌گریبان بودند، در سال‌های آتی ۵۶ درصد بیشتر با احتمال تشخیص هاله سفید- نقاط روشن کوچکی که از آسیب‌های میکروسکوپی در بافت مغز حکایت دارند- در اسکن مغز خود مواجه شدند. عواملی مانند فشار خون بالا، دیابت و مصرف سیگار نیز در این مطالعه در نظر گرفته شده‌اند.

سن افزود: «نقاط آسیب‌دیده ماده سفید مغز با از دست دادن حافظه، مشکلات تعادل و مختل شدن قوه تفکر ارتباط دارند.»

التهاب دهان از چه طریقی به مغز می‌رسد

محققان به این نتیجه رسیدند که التهاب حلقه اصلی ارتباط میان دهان و مغز است.

سن افزود: «التهاب ناشی از دهان به‌طور مستقیم بر عروق خونی کوچک اثر می‌گذارد و موجب آسیب‌های جزئی در کانال‌های مربوط به ماده سفید می‌شود.»

وقتی باکتری‌های لثه وارد جریان خون می‌شوند، دستگاه ایمنی با ترشح مولکول‌های التهابی واکنش نشان می‌دهد که به دیواره‌های ظریف عروق خونی آسیب می‌رسانند. این فرایند در گذر زمان موجب انباشت پلاک در شریان‌ها می‌شود- آترواسکلروز یا تصلب شرایین- و تمایل خون به لخته شدن را افزایش می‌دهد؛ دو عاملی که از مهم‌ترین علل سکته مغزی به شمار می‌آیند.

التهاب مغز می‌تواند عروق کوچک را از بین ببرد و جریان اکسیژن را به حداقل برساند. این روند به تشکیل ضایعاتی می‌انجامد که سال‌ها بعد در تصاویر ام‌آر‌آی رؤیت می‌شوند. از این گذشته، محققان در پلاک‌ها و حتی لخته‌های خونی بیماران مبتلا به سکته موفق به کشف باکتری‌های دهانی شده‌اند که نشان می‌دهد منشأ آسیب می‌تواند از دهان به جریان خون مغز راه پیدا کند.

دهان از نظر زیستی بسیار آسیب‌پذیر است. دکتر الیسون ویلسون، دندان‌پزشک ساکن ایالت تنسی، که نقشی در این مطالعه نداشت،گفت: «هربار که مسواک می‌زنید یا از نخ دندان استفاده می‌کنید- به‌ویژه اگر لثه‌تان ملتهب باشد- منافذ ریزی در دهان ایجاد می‌کنید که باکتری‌ها می‌توانند از طریق آن‌ها به جریان خون راه پیدا کنند.»

این مسئله در افراد مبتلا به بیماری لثه جای نگرانی دارد، زیرا تعداد باکتری‌های مضر در دهان این افراد به‌مراتب بیشتر است.

با این‌حال، کارشناسان می‌گویند این بدین معنی نیست که افراد باید نخ دندان را کنار بگذارند، زیرا این کار رشد میکروب‌ها را چندبرابر می‌کند و سطح خطر را افزایش می‌دهد.

دکتر ویلسون افزود: «بافت لثه پر از عروق خونی بسیار کوچک است و همین مسئله باعث می‌شود که میکروب‌ها به راحتی در سراسر بدن گسترش پیدا کنند. باکتری‌های دهانی در فرایند کالبدشکافی از فرق سر تا نوک پا یافت شده‌اند. این باکتری‌ها درواقع همه‌جا هستند.»

این‌دو مطالعه ثابت نمی‌کنند که بیماری لثه یا پوسیدگی دندان مستقیماً سبب سکته یا آسیب مغزی می‌شوند، اما کارشناسان می‌گویند شواهد از ارتباط تنگاتنگ سلامت دهان و عروق حکایت دارند.

دکتر لئوناردو پانتونی، استاد عصب‌شناسی دانشگاه میلان، در سرمقاله‌ای که به همراه این‌دو مطالعه انتشار یافت، نوشت: «نتایج به روشنی نشان می‌دهند که رعایت بهداشت دهان و دندان به پیشگیری از سکته مغزی و کاهش آسیب عروق خونی مغز کمک می‌کند.»

چه باید کرد

راه‌های کاهش خطر بسیار ساده هستند.

دکتر ویلسون گفت: «خون‌ریزی لثه طبیعی نیست. این عارضه معمولاً اولین نشانه التهاب لثه است که با اصلاح شیوه استفاده از مسواک و نخ دندان برطرف می‌شود. اگر پلاک برای یک مدت طولانی روی دندان‌ها بماند، به جرم تبدیل می‌شود. این یعنی التهاب عمیق‌تر شده و آسیب بافتی در راه است.» جرم سفت دندان‌ها باعث می‌شود که باکتری‌ها در زیر لثه به دام بیافتند.

وقتی جرم دندان سفت می‌شود، فقط دندان‌پزشک می‌تواند آن را پاکسازی کند. اگر رسیدگی نکنید، التهاب باعث ایجاد حفره‌های عمیق در اطراف دندان‌ها می‌شود که محل رشد باکتری‌های مهاجم خواهد شد.

ویلسون افزود: «اگر بخواهید عمق حفره‌ها را اندازه‌گیری کنید، از ۱ تا ۳ میلی‌متر طبیعی محسوب می‌شود. عمق بیشتر به این معنی است که مسواک دیگر به آن ناحیه دسترسی ندارد و باکتری‌ها فرصت عرض اندام پیدا می‌کنند.»

دو مرتبه در روز مسواک، استفاده از نخ دندان بعد از وعده‌های غذایی و انجام معاینات ۶ ماهه، راهکاری ساده اما مؤثر برای محافظت از لبخند و سلامت عروق خونی مغز شما خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

درمان بیماری لثه در افراد سیگاری شدید بی فایده است

ارتباط بین بیماری لثه و افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه

تماشاخانه

رمز و راز سرسختی ذهنی / یک دقیقه‌ای که می‌تواند همه‌چیز را تغییر دهد (فیلم)

جواد امام: معلوم نیست بابک زنجانی دارایی‌‌های به غارت رفته را برگردانده؟ زنجانی نماد یک تفکر و یک نهاد است (فیلم)

فیلم های دیگر