عصر ایران؛ سواد زندگی؛ مریم طرزی- اگر شما هم از جمله والدین مسئول و دلسوز هستید، یکی از اولین وظایف شما این است که از خود بپرسید از فرآیند فرزندپروری چه میخواهید. اهداف و انتظارات شما چیست؟ بر اساس این پاسخ، میتوانید سبک فرزندپروری را انتخاب کنید که به بهترین وجه مناسب خانواده شما باشد. اگر اهداف شما شامل پرورش فرزندی مستقل و قاطع، شاد، از نظر عاطفی باهوش و کسی است که از پیوند سالم و قوی با شما لذت میبرد، انضباط مثبت انتخاب شماست.
این رویکرد فرزندپروری از روشهای سنتی اقتدارگرایانه مبتنی بر تنبیه و روابط سلسله مراتبی خانوادگی فاصله میگیرد.
در عوض، ارتباط عاطفی بین والدین و فرزندان، احترام متقابل و رشد مهارتهای اجتماعی و منابع شخصی در کودک را ارتقا میدهد که به او اجازه میدهد به یک بزرگسال سالم و کارآمد تبدیل شود.
خوب به نظر میرسد، اینطور نیست؟ حقیقت این است که مطالعات متعدد از این شیوههای آموزشی به عنوان برخی از بهترین جایگزینهای موجود پشتیبانی میکنند. با این حال، این مسیر سادهای نیست: به دوزهای زیادی از صبر، پشتکار و کار شخصی نیاز دارد.
در مورد فرزندپروری هیچ راه میانبری وجود ندارد، اما نتایج روشهای فرزندپروری مثبت گویای همه چیز خواهد بود.
انضباط مثبت شامل مجموعهای از شیوههای فرزندپروری دموکراتیک است که به ما امکان میدهد رشد کودکان را با عشق و احترام هدایت و همراهی کنیم.
روانشناس جین نلسن این رویکرد آموزشی را منتشر و توصیه کرده است. این شیوه آموزشی از سوی والدین، مربیان و هر کسی که نقش مهمی در زندگی کودک ایفا میکند، قابل اعمال است.
خوشبختانه این روش در این به واسطه ترجمه و انتشار کتاب جین نلسون با عنوان " انضباط مثبت برای نوجوانان" شناخته شده است.
کتاب «انضباط مثبت برای نوجوانان» یک راهنما برای والدینی است که میخواهند با نوجوانان خود رابطه موفق و مثبتی داشته باشند.
وقتی فرزندان به دوره نوجوانی میرسند، تغییرات زیادی در رفتار، جسم و احساسات آنها مشاهده میشود. این تغییرات ممکن است به والدین نشان دهنده ورود فرزند به دوره نوجوانی باشد. والدین برای مواجهه با این چالشها نیاز به موضع مشخصی دارند، موضعی که بر اساس احترام متقابل به نوجوان باشد.
در ضمن، سبک فرزندپروری باید به گونهای باشد که نوجوان به عنوان یک فرد مستقل با نظرات و احساسات خاص خود مورد توجه قرار گیرد. اشتباهات نیز نباید به عنوان چیزهای منفی دیده شوند؛ آنها فرصتهایی برای یادگیری و رشد هستند.
به جای تنبیه، والدین میتوانند به نوجوانان خود یاد دهند چگونه از اشتباهات خود یاد بگیرند. افزون بر این، مهم است که والدین بدانند چطور با نوجوانان خود اوقات ویژهای داشته باشند، آنها را توانمند کنند و مهارتهای زندگی را به آنها آموزش دهند.
بررسی ناآرامیهای نوجوان و درک دلایل رفتارهای آنها نیز از مباحث مهم این کتاب است. والدین باید یاد بگیرند چگونه با رفتارهای ترسناک نوجوانان واکنش نشان دهند و چگونه خود را به عنوان والد مجددا بازسازی کنند تا به بهترین شکل ممکن با نوجوانان خود ارتباط برقرار کنند.
ایجاد حس تعلق در کودک. نوزادان اگر با افراد صاحب قدرت ارتباط برقرار کنند و اگر در محیط خود (چه در خانه و چه در مدرسه) احساس راحتی کنند، بهتر واکنش نشان میدهند و بیشتر مایل به همکاری هستند.
هنگام فرزندپروری محترم، مهربان و قاطع باشید. انضباط مثبت، اقتدارگرایی و پرخاشگری نسبت به کودکان را رد میکند، اما همچنین باعث سهلانگاری نمیشود. میتوان مرزها را به روشی سالم و عاشقانه تعیین کرد.
این امر استقلال و یادگیری مهارتها را در کوچکترین فرزندان تشویق میکند. هدف نهایی این خواهد بود که کودکان را هدایت کنیم تا یاد بگیرند که از خودشان مراقبت کنند، معیارهای خود و منابع شخصی کافی برای زندگی داشته باشند.
تشویق و تقویت مثبت در اولویت قرار دارند. تمرکز بر رفتارهایی است که میخواهیم آموزش دهیم و نه چندان بر اشاره به رفتارهای بد. دلیل پشت یک «بدرفتاری» تجزیه و تحلیل میشود و راهحلها جستجو میشوند.
ارتباط و همدلی اساسی هستند. آنها اساس ایجاد پیوند عشق و احترام متقابل با کودکان هستند.
اگر بتوانید این اصول را درونی کنید و آنها را به یک روش زندگی تبدیل کنید، بقیه به راحتی دنبال میشوند. به عنوان مثال، اگر به یاد داشته باشید که اولویت احترام متقابل است، طبیعی است که به جای فریاد زدن یا تکان دادن او، با کجخلقی فرزندتان همراهی کنید.
با این حال، طبیعی است که در ابتدا نمیدانیم از کجا باید شروع به اعمال این اصول کنیم.
بنابراین، در اینجا چند پیشنهاد ارائه شده است.
انضباط مثبت پیشنهاد میکند که با کجخلقیها همراه شوید، نه با استفاده از خشونتی که به هیچ نتیجهای نمیرسد.
مهم است که کودکان بدانند از آنها چه انتظاری میرود تا بر اساس آن رفتار کنند. بنابراین، سعی کنید انتظارات را در هر موقعیتی برای فرزندتان توضیح دهید.
از زبان ساده و متناسب با سن استفاده کنید.
سعی کنید آن را روشن کنید. "شما باید رفتار کنید" خیلی مبهم است. برای مثال، بهتر است توضیح دهید: "شما باید وقتی بازیتان تمام شد، اسباببازیهایتان را جمع کنید".
همچنین پیشبینی موقعیتها ضروری است. برای مثال، اگر قرار است در رستوران غذا بخورید، میتوانید برای فرزندتان توضیح دهید که باید سر میز بنشیند یا باید با لحنی آرام صحبت کند تا مزاحم دیگران نشود.
اگر چیزی که ما میخواهیم این است که بچهها یاد بگیرند و نه فقط اطاعت کنند، گفتن «چون من گفتم» کافی نیست.
وقتی شما دستوری میدهید یا قانونی وضع میکنید، فرزندتان باید دلیل آن را بداند و بفهمد. این کار باعث میشود که آنها تمایل بیشتری به همکاری داشته باشند.
«ما باید الان پارک را ترک کنیم تا وقت داشته باشیم شام بخوریم و تو را به موقع به رختخواب ببریم تا فردا در مدرسه خوابآلود نباشی» یک توضیح ساده اما ضروری است.
این به این معنی نیست که کودک با میل و رغبت به خانه برود، اما به او کمک میکند تا احساس کند که به حساب میآید و بفهمد که شما به دنبال رفاه او هستید.
در تربیت مثبت، تنبیه، تحقیر یا پرخاشگری جایی ندارد. برای اینکه کودک از یک «رفتار بد» درس بگیرد، لازم نیست سر او داد بزنید، عصبانی شوید یا با مثال زدن از او انتقام بگیرید. اعمال عواقب منطقی و طبیعی بسیار سالمتر و مؤثرتر است.
این بدان معناست که پیامد باید مستقیماً با رفتار مرتبط باشد و باید درسی را منتقل کند. اگر فرزند شما سبزیجاتش را نخورد و شما تلفن همراهش را از او بگیرید، این موضوع ربطی به آن ندارد و چیزی یاد نمیدهد.
عواقب طبیعی آنهایی هستند که بدون دخالت بزرگسالان اتفاق میافتند و امکان یادگیری از طریق علت و معلول را فراهم میکنند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما اسباببازیهایش را جمع نکند، ممکن است دفعه بعد که میخواهد بازی کند، آنها را پیدا نکند. یا حتی ممکن است به طور تصادفی روی آنها پا بگذارد و آنها را بشکند. این به طور طبیعی به آنها میآموزد که مراقب و منظم باشند.
عواقب منطقی توسط بزرگسالان تعیین میشوند، اما دو پارامتر ذکر شده در بالا را برآورده میکنند. اگر کودک پس از اینکه به او گفته شد این کار را نکند، با توپ در داخل خانه بازی کند، میتوان توپ را برای چند روز مصادره کرد.
بزرگسالان معمولاً فقط روی این تمرکز میکنند که آیا کودکان بدرفتاری میکنند یا خوب رفتار میکنند، اما ما برای درک اینکه رفتار آنها چه چیزی را منتقل میکند، مکث نمیکنیم.
بدرفتاری ممکن است نشان دهد که کودک به دنبال توجه است زیرا احساس میکند آن را از دست داده است، از چیزی ناامید یا عصبانی است، یا اینکه در موقعیت سختی قرار دارد که ممکن است ما متوجه آن نشده باشیم.
شناسایی علل، درک و همدلی هنگام اعمال فرزندپروری محترمانه و مثبت بسیار مهم است.
لحظهای وقت بگذارید تا سعی کنید فرزندتان را درک کنید، احساسات او را تأیید کنید و به دنبال راهحلهایی باشید که به او در آنچه سعی در انتقال آن دارند کمک کند. این بسیار سالمتر و مؤثرتر از سرزنش صرف رفتار بد خواهد بود.
تمرکز بر رفتارهایی که میخواهیم یکی از مؤثرترین کلیدهای تربیت مثبت است. برای انجام این کار، باید رفتارهای خوب را ترویج دهیم، آنچه را که از کودک انتظار داریم توضیح دهیم و رویکردهای او را پاداش دهیم. به عنوان مثال، میتوانید از نمودارهای اصلاح رفتار و سیستمهای پاداش استفاده کنید.
همچنین لازم است به اظهارات مثبت عادت کنید. به جای گفتن «داد نزن»، میتوانیم بگوییم «آرامتر صحبت کن». اگر فرزند شما کتابی را که برای رنگآمیزی نبوده، رنگآمیزی کرده است، میتوانید یک ورق کاغذ به او بدهید و بگویید «ما از این ورقهای کاغذ برای رنگآمیزی استفاده میکنیم.»
صحبت مثبت و توضیح انتظارات رفتاری، راههایی برای تقویت استقلال در آینده کودکان است.
در نهایت، صرف وقت برای تجهیز کودکان به ابزارها و منابعی که به آنها کمک میکند تا مستقلتر شوند، بسیار مهم است.
برخی از مهمترین جنبهها ممکن است موارد زیر باشد:
به آنها قاطعیت و مهارتهای اجتماعی را آموزش دهید تا یاد بگیرند که به شیوهای محترمانه و مؤثر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
آموزش هوش هیجانی، تا بتوانند احساسات خود را درک کرده و آنها را به درستی مدیریت کنند.
استقلال و عزت نفس را تشویق کنید، وظایف و مسئولیتهای کوچکی را به آنها پیشنهاد دهید که بتوانند خودشان آنها را بر عهده بگیرند و انجام دهند.
به آنها نشان دهید که چگونه از منابعی استفاده کنند که به آنها کمک میکند در لحظات چالشبرانگیز خود را تنظیم کنند.
به عنوان مثال، تنفس، گوشه آرام یا دماسنج عاطفی، جایگزینهای ساده و بسیار مفیدی هستند.
بزرگ کردن کودکان با انضباط مثبت برای کودکان بسیار مفید است، زیرا آنها از نظر عاطفی سالم، با اعتماد به نفس و مستقل رشد میکنند.
اما برای والدین نیز بسیار مفید است، زیرا به آنها کمک میکند تا با فرزندانشان ارتباط برقرار کنند، پیوندهای محکمی ایجاد کنند و از بسیاری از درگیریها و موقعیتهای ناخوشایند در خانه جلوگیری کنند.
کانال تلگرامی سواد زندگی: savadzendegi@